Hayatı boyunca glutensiz diyet yapmak zorunda olan çölyaklılar için dışarıda yemek pek de kolay değil. Mekanların birçoğunda glutensiz yiyecekler bulunmaması sebebiyle hastalar sosyal hayattan kopuk bir yaşam sürdürüyor.
26 yaşındaki çölyaklı birey Canan Aydın, birçok mekanda glutensiz yiyecek bulunmamasından dolayı dışarıda yemek yiyemediğini ve bulunsa dahi ne kadar özen gösterildiği konusunda tedirgin olduğunu söylüyor. Herhangi bir mekana gidip yemek yeme şansının olmadığını söyleyen Aydın, mekanlara giderken glutensiz yemeklerin olup olmadığını araştırmak zorunda kaldığını belirtiyor.
Glutensiz yemeğe dışarıda kolayca ulaşamadığını söyleyen 25 yaşındaki çölyak hastası Elif Uçar, her gün evde yemek yapması gerektiğini belirterek, “Gluten içermeyen ürünlere menüsünde yer veren nadir mekanlar bile, ‘sağlıklı yemekler yapıyoruz’ diye kendini tanımlıyor fakat salata yaparken keçi peynirinin içine buğday karıştırıyorlar” diyor.
Çölyak hastası 22 yaşındaki Simay Yılmaz, bu durumun 4-5 yıl öncesine kadar daha kötü olduğunu belirtiyor. Yılmaz, insanların bu hastalığı veya glutensiz beslenmeyi bilmemelerinden dolayı dışarıda yemek yemenin zor olduğunu söylüyor: “Ben çoğu zaman ekmeğimi yanımda taşıyorum çünkü dışarıdaki mekanların çoğunda glutensiz ekmek yok. Her girdiğiniz mekanda yemek yiyemiyorsunuz; unlu, şehriyeli, ekmekli olabiliyor. Bu durumda da arkadaşlarınızla gittiğiniz bir mekanda aç kalıyorsunuz, mekanı önceden buna göre seçmediyseniz.”
“Glutensiz ürünler maliyetli”
Rumeli Hisarı’ndaki Nar Cafe isimli mekanın işletmecisi Ayhan Okumuş, mekanda glutensiz ürünlere yer vermediklerini belirterek, “Bütün ürünleri kendimiz yapıyoruz ve dışarıdan almıyoruz. Bugüne kadar glutensiz yemek talebiyle gelen insan olmadı. Aynı zamanda glutensiz ürünlerin ayrı bir yerde hazırlanması, hiçbir şekilde glutene bulaşmaması gerekiyor. Bunu başarıyla yapmak için iyi bir organizasyon lazım bu da maliyet gerektiriyor” diyor.
Acıbadem Koşuyolu’ndaki Meloon Cafe isimli mekanın sahibi Çetin Batur, menülerinde glutensiz yemek olmadığını söylüyor: “Genellikle ürünlerimizi toptan bir şekilde satın alıyoruz. Glutensiz yemek talep eden insan olmadığı için gluten içermeyen ürün almayı mantıklı bulmadık. Bu şekilde zarara uğrayacağımızı düşündük ve gerek görmedik.”
“Sağlıklı olduğu için tercih ediyorlar”
Yeniköy Pero isimli mekanın sahibi Hulusi Tanrıkulu, menülerinde glutenli yiyeceklerin yanısıra glutensiz makarnanın da bulunduğunu belirtiyor. Glutensiz makarna yemeyi, hastalardan daha çok sağlıklı beslenmek için tercih eden insanların olduğunu söyleyerek, “Eğer daha fazla talep olursa, gluten içermeyen yiyecekleri menümüzde arttırabiliriz” diyor.
“Mekanlar riske girmiyor”
İstanbul Çölyak Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Oya Özden, mekanlarda glutensiz ürünlerin yer almamasının zorluklarına değiniyor: “Özellikle çölyak hastaları söz konusu olduğunda glutensiz yemek yapmak fazlasıyla hassasiyet gerektiriyor. Birçok mekan bu riske girmemek için menülerinde yer vermiyor. Bu hassasiyetin iyi bilinmesi gerekiyor aksi takdirde bu durum çölyak hastalarına zarar verebilir.”
Çölyak nedir?
Çölyak hastalığı ince bağırsağın; buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahıllarda bulunan gluten adlı proteine karşı ömür boyu süren ve kronikleşen alerjisi ve hassasiyeti olarak tanımlanıyor. Alınan gıda, ince bağırsakta bileşenlerine ayrıştırılıp bağırsak mukozası üzerinden kana karışıyor. Hastalığın belirtileri; karın bölgesinde öne doğru şişkinlik, yaşa göre kilo azlığı, kas zayıflığı ve kansızlık, gaz şikayetleri ve dışkıda anormallik, kusma, halsizlik ve iştahsızlık, ağız içinde oluşan aftlar, eklem ve kemik ağrıları, sinirlilik ve ciltte döküntüler şeklinde ortaya çıkıyor.