Geçtiğimiz çarşamba günü sabah saatlerinde #KürtlerTehcirEdilmelidir (Kürtler tehcir edilmelidir) başlığı, Twitter gündeminin birinci sırasına oturdu. Bu hashtag’le (etiket) atılan tweetler sonrası farklı görüşler ortaya çıktı. Bazı kullanıcılar bu etiketi desteklerken, bazıları da bu duruma karşı #ÜlkücüİtlerSınırDışıEdilsin (ülkücü itler sınır dışı edilsin) etiketiyle tepki tweet’leri atmaya başladı. Aynı sıralarda bir grup kullanıcı da #MüslümanlarKardeştir (Müslümanlar kardeştir) etiketiyle tweet göndermeye başladı.
Türkiye’de toplumsal kutuplaşmanın yansıması olarak, sosyal medya zaman zaman çekişmelere veya sözel çatışmalara sahne oluyor. Ancak bu çatışmalar bazen çarşamba günü yaşanan örnekteki gibi çok ciddi bir nefret söylemine de dünüşebiliyor. Gün içerisinde haberlere ve yazılara da konu olan bu nefret söylemini, Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde geliştirilen BilgiTCAT (Tweet Yakalama ve Analiz Araç Seti – TYAAS) yazılımıyla analiz ettik.
Dr. İvo Furman ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Savaş Yıldırım tarafından geliştirilen yazılımla aldığımız sonuçlar Twitter üzerinde nefret söyleminin farklı zaman diimlerinde ve karşılıklı olarak nasıl üretildiği konusunda ipuçları veriyor.
Analiz için, çarşamba 09:00’dan perşembe 02:00’ye kadar üretilen tweet’leri veri setinde (düzenli bir şekilde toplanmış veri) topladık. Elde edilen verilerin frekans ve zaman modellemesi yapılarak, diğer bir deyişle boylam ve enlemleri girilerek grafik oluşturuldu.
Grafiğe göre yatay düzlemde yer alan değerler, 25-26 mayıs tarihleri arasında yer alan saatleri gösteriyor. Yatay olarak gözüken her kare, 2 saat dilimini kapsıyor. Dikey sütünda yer alan değerler ise, etiketlerin atılma sayısını, frekansın toplamını ifade ediyor. Başka bir deyişle saat aralıklarında atılan tweetlerin hangi etiketle ve sıklıkta atıldığını gösteriyor.
Grafikte, yeşille gösterilen “Kürtler tehcir edilmelidir” etiketi saat 09:00’dan önce başlıyor ve frekansı saat 09:00’la 10:00 arasında hızlı bir biçimde yükseliyor. Saat 09:00’da atılan tweet sayısı bin 762’yken, 10:00’da atılan tweet sayısı 3 bin 61’le tepe noktasına ulaşarak, Trending Topic (Popüler Başlık) haline geliyor. Bu bir saatlik zaman diliminde bu etiketle beraber atılan -ister bu etikete karşı olsun, ister desteklesin- tweet’lerde kullanılan bazı kelimeleri analiz ettik. Nefret söylemini temsil ettiğini düşündüğümüz ve bu etiket altında sık rastlanan kelimeler, kullanım sıklığına göre şöyle sıralandı:
Irkçı 258, hain 220, katliam 178, faşist 174, şehit 104, ermeni 86, amk 84, ihanet 69, terörist 65, hasta 63, katil 58, tecavüzcü 25, suç 24, tedavi 22, nefret 18, utanma 12, ermeni dölü 2, ayrımcılık ve militarist 1 kere kullanılmış.
Saat 10:00-12:00 arasında düşüşe geçen “Kürtler tehcir edilmelidir” etiketine tepki olarak saat 11:00’le 13:00 arası bu kez de “ülkücü itler sınır dışı edilsin” etiketi devreye giriyor. Grafikte pembeyle gösterilen etiket saat 13.00’te tepe noktasına ulaşıyor. Aynı şekilde yukarıdaki kelimeleri bu zaman aralığında kullanım sıklığına göre büyükten küçüğe incelediğimizde ortaya farklı sonuçlar çıkıyor.
hain 48, ırkçı 39, faşist 33, amk 10, şehit 9, nefret 8, hasta 7, ihanet 5, suç 3, katil 2, ermeni 2, terörist 1, tecavüzcü 1, tedavi 1, utanma 1, ayrımcılık, katliam, ermeni dölü ve militarsit hiç kullanılmamış.
Yeşille gösterilen ana etiket 13:00-15:00 arası sert bir düşüş yaşıyor ve ilerleyen saatlerde giderek etkisini kaybediyor ve diğer günün ilk saatlerinde sönümleniyor. Pembeyle gösterilen, ikinci büyük frekansı olan etiket de aynı saatler arasında benzer bir düşüş göstererek etkisini kaybederek duruluyor.
Bu arada “Kürtler tehcir edilmelidir” ana etiketine, “birinci saray hükümeti”, “ermeni dölü Pkk sürülsün”, “hdpkk tehcir edilmelidir”, “lanet olsun teröre”, “Pkk destekçileri tehcir edilsin”, “terör”, “ülkücü olmak şereftir” gibi etiketlerin eşlik ettiği (co-hashtag) görülüyor.
Ana etiketin yanında duran diğer etiketlerin birbiriyle olan çatışmasını anlatıyor. Başka bir deyişle frekansı yoğun olan ana etiketi çıkardığımızda başka bir manzara ortaya çıkıyor. Bu manzaraya baktığımızda 2.büyük frekansa sahip “ülkücü itler sınır dışı edilsin” etiketinin diğer etiketlerle zaman ve frekans yönünden mücadelelerini gözlemleyebiliriz.
*Sayfada bulunan veriyi download tuşuna tıklayarak bilgisayarınıza indirebilirsiniz.
