Gündem Sosyal medya Teknoloji

Vikipedi yalnız değildir!

Yazan: Can Güneri

Sosyal medya, altı aydır Türkiye’de erişime engelli Vikipedi için #wikipediayasaklanamaz etiketiyle dün akşam eylemdeydi. Peki yaygın olarak kullanıldığı bilinen siteye erişim yasağına karşı tepki neden bu kadar gecikti?

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından “Kuzey Suriye’de Türk işgali”, “Suriye iç savaşına yabancı müdahalesi” ve “Devlet destekli terörizm” sayfalarında Türkiye’nin terör örgütleriyle aynı zeminde gösterildiği gerekçesiyle 29 Nisan 2017 tarihinde erişime kapatılan Vikipedi sitesinin engellenmesinin sona erdirilmesi için sosyal medyada direniş başladı.

Vikipedi, kullanıcıları tarafından birçok dilde hazırlanan, özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız, kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisi, kendi sloganlarıyla Özgür Ansiklopedi.

Gerek ev ödevleri, gerek kişisel araştırmalar için sıkça kullanılan siteye erişim sağlama özgürlüğünden altı ay boyunca yoksun bırakılan kullanıcılar, Ekşi Sözlük, Facebook ve Twitter’da #wikipediayasaklanamaz etiketiyle seslerini duyurdular.

Bilgiye erişim hakkının doğal bir hak olduğunu ve bu hakkın engellenemeyeceğini savunan kullanıcılar tarafından, Change.org sitesinde de bir imza kampanyası başlatıldı.

Ekşi Sözlük yazarı Toygar Ateş’e erişim yasaklarını, internette sansürü ve Vikipedi yasağının ardından insanların (Twitter, Instagram vb. yasakların aksine) neden sesini çıkarmakta bu kadar geç kaldığını sorduk:

“Öncelikle tepki vermekte gecikme konusuna değinmek istiyorum. Ülkemizde sadece Wikipedia’nın yasaklanması hususuna özel bir durum değil bu maalesef, her soruna sirayet etmiş durumda. Ne yazık ki bazı şeyleri yaşamadan hissedemeyen ve ön görmek yerine onun acısını/noksanlığını çektikten sonra refleks gösteren bir kültürümüz var. Düşünceden ziyade harekete odaklıyız ve bu durum sebebiyle birçok konuda yüzeyselleşiyoruz. Diğer sosyal medya yasaklarında verilen reaksiyonlar daha hızlıydı, çünkü insanlarımızın bağımlılıkları ellerinden alınmıştı, tıpkı emziğini kaybeden bir bebek gibi. Ancak ne yazık ki bilgiye bağımlı değiliz ve Wikipedia’nın yasaklanması çok da umursanmadı. Ayrıca insanlar diğer platformlarda eşsiz sandıkları fikirlerini paylaşabiliyorlar ancak Wikipedia’da böyle bir durum yok, yasağın değersiz görünmesinin diğer bir sebebi de budur.

Yasağın elbette kalkması gerekiyor. Wikipedia bu hususta bir simge aslında. Antik Yunan’da Sokrates’in idam edilmesi, gericiliğin felsefe karşısındaki ilk cinayetiydi. Bugün de dünyanın en büyük açık bilgi kaynağına erişimin yasaklanması, temelde aynı ikilikten kaynaklanmaktadır. Bu hususta Wikipedia’da rahatsızlık verdiği düşünülen bilgi sansürlenebilir ve sorun bitebilirdi; buna da razıyız, artık ne diyelim. Ancak öyle olmadı ve bu bir bahane olarak kullanılmış gibi görünüyor. Fizikçilerin anti-maddeyle, sicim teorisiyle uğraştığı, yapay zekânın benlik kazanması için çalışmalar yapıldığı bir dünyada, böylesi bir dertle uğraşıyor olmak utanç vericidir.”

Yorum yazın