Gündem

TCDD’den 'Marmaray’ı arkeoloji geciktirdi' açıklaması: 'Kimseyi suçlamıyoruz'

Yazan: HaberVs*

Marmaray'ın işletmecisi TCDD HaberVs'ye, “Marmaray'ı arkeoloji geciktirdi” panosunun Bakan Yıldırım'ın sunumuna ait olduğunu ve kimseyi suçlama amacı taşımadığı yönünde açıklama yaptı.

Marmaray’ın işletmecisi Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), “Marmaray Projesi’nin arkeolojik kazılar nedeniyle geciktiği” ifade edilen pano için HaberVesaire’ye “kimseyi suçlama amacı taşımadıkları” yönünde açıklama yaptı.

Marmaray Yenikapı istasyonunda yer alan, üzerinde Ulaştırma Bakanlığı, Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü (AYGM) ve TCDD logolarının bulunduğu panoda şu ifade yer alıyordu:  “Arkeolojik kazılar sonucunda İstanbul tarihinin yaklaşık 8500 yıl önceye gittiği ve Prehistorik dönemlere uzadığı tespit edilmiştir (…) Ancak bu çalışmalar Marmaray projesinde 5 yıllık bir gecikmeye sebep olmuştur.”

Pano sosyal medyada gördüğü tepkilerin ardından 26 Kasım’da kaldırılmıştı.  

Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi aynı gün yayınladığı basın açıklamasında söz konusu ifadenin, yasal görevlerini yapan arkeologları  suç işlemiş insanlar gibi gösterdiğini ifade etmişti.   

HaberVs’nin sorularını telefonda cevaplayan TCDD Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri Mehmet Aycı, Marmaray’ın arkeoloji nedeniyle geciktiği ifadesinin gerçeği yansıttığı ancak kimseyi suçlama amacı taşımadığı görüşünde:

“Tüm altyapı çalışmalarında proje bir sit (koruma) alanından geçiyorsa  gecikmesi doğaldır. Marmaray’da da olan budur. Ancak kimseyi suçlamıyoruz. Arkeologlar neredeyse kutsanacak bir iş gerçekleştirdi. Marmaray Arkeolojik Kazıları, İstanbul ve dünya tarihi değiştiren bir iştir.”

Kazı yapılmayan bölüm neden gecikti?

Aycı, “Arkeolojik kazı yapılmayan alanda neden gecikme yaşandı ve neden 2015’e ertelendi” sorusunu ise şöyle yanıtladı:

“Bu bölümün ihalesini alan konsorsiyum, mevcut şartlarda yükümlülüğünü yerine getiremeyeceği gerekçesi ile fesh etti. Bu da bilinen ve kamuoyuyla paylaşılan bir durum. Kullanıma açılan 13,6 kilometrelik kısım [batırma tüp tünel ve delme tünelleri kapsıyor] TCDD’nin işletmesinde. Ancak banliyö hatlarının iyileştirilmesini içeren bu bölüm [63 kilometre] Ulaştırma Bakanlığı’nın yönetiminde. Bu konuda açıklama yapmaya yetkili değiliz.”

Ulaştırma Bakanlığı, Marmaray Projesi’nin başladığı 2003’te projenin hizmete girme tarihini 2009 olarak duyurmuştu.

Feshedilen sözleşme ve banliyö hatları

Bakanlık, Marmaray'ın “CR1” diye isimlendirilen, Gebze-Haydarpaşa ve Sirkeci-Halkalı  arasındaki banliyö hatlarının iyileştirilmesini kapsayan 63 kilometrelik bölümü için, 27 Mart 2007’de Alstom-Marubeni-Doğuş (AMD) konsorsiyumuyla sözleşme imzalamıştı. Bu sözleşme 27 Nisan 2010’da fesh edilmişti.

Ulaştırma Bakanlığı ve sözleşmeyi tek taraflı fesheden konsorsiyum bugüne kadar bir açıklama yapmadı.

Ulaştırma Bakanlığı'nın sitesinde ilk yıllarda toplam 76,3 kilometrelik proje için kullanılan Marmaray ismi, gecikmelerin yaşanmasıyla, yalnızca batırma tüp tünel ve delme tünelleri kapsayan 13,6 kilometrelik bölümü içerecek şekilde revize edilmişti.

“Panolar, yer sorunu nedeniyle azaltıldı”

Mehmet Aycı, söz konusu ifadenin yer aldığı 21 numaralı panonun 26 Kasım’da kaldırılmasını ise şöyle açıkladı:

“Panolar, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın Bakanlar Kurulu’na yaptığı sunumun görselleri. 70’in üzerinde pano vardı. Ancak çok fazla yer kaplıyordu ve yolcu sirkülasyonunu engelliyordu. Sadece 21 numaralı pano değil, yarına yakını kaldırıldı.”

Başbakan Erdoğan: “Arkeolojik şeyler engelledi”

Arkeolojik kazıların Marmaray’ı geciktirdiği görüşü ilk kez Başbakan Tayyip Erdoğan tarafından iki yıl önce dile getirilmişti.

Erdoğan 26 Şubat 2011’de katıldığı, Marmaray tüp tünelinin kara ve deniz bağlantısının gerçekleştirildiği törende “Sürekli ‘yok arkeolojik şey, yok çömlek çıktı, yok şu çıktı, yok bu çıktı’ ile önümüze engeller koydular. Yok kuruluydu, yok yargısıydı, bunlara takılıp kaldık. Üç sene bizi engellediler. Bundan sonra engel mengel tanımıyoruz, bedeli ne olursa olsun” demişti.

Arkeologlar Derneği: “Arkeolog, suç işlemiş gibi gösteriliyor”

Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi 26 Kasım’daki yazılı basın açıklamasında, hiç arkeolojik kazı yapılmayan alanlarda dahi Marmaray Projesi’nin halen tamamlanamadığına dikkat çekmiş ancak söz konusu ifadenin, yasal görevlerini yapan arkeologları  suç işlemiş insanlar gibi gösterdiğini ifade etmişti:  

“Marmaray Projesi’nin hayata geçmesinde bir müteahhit için çalışmayan tek meslek grubu arkeologlardır. Son yılların en başarılı arkeolojik kazı çalışmalarından birinin gerçekleştirildiği projede arkeologlar uzun bir süre üç vardiya çalışarak görevlerini eksiksiz yapmışlardır. Bu kazılarda görev alanlar ve bu görevi onlara verenler (Kültür ve Turizm Bakanlığı) görevlerini Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın, yasalarının belirlediği çerçevede yürütmüşlerdir. Nitekim, Anayasanın 63. maddesinde “Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlar, bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alır” ifadeleri ile sorumluluğun tanımı açıkça yapılmıştır.

“Çalışmalar neticesinde ortaya çıkartılan kültürel mirasın Marmaray Projesini zenginleştiren övünç kaynağı olması beklenirken, Yenikapı istasyonuna yerleştirilen TCDD, AYEM ve Ulaştırma Bakanlığı logolu tabela ile arkeologların, istasyonu kullanan herkese suç işlemiş insanlar olarak yansıtılması ‘günah keçisi’ ilan edilmesi ve bu şekilde toplumun yanlış bilgilendirilmesi anlaşılır değildir.

“Ancak, arkeolojik kazıların hiç yapılmadığı alanlarda dahi Marmaray Projesinin halen tamamlanmadığı da unutulmalıdır.”

Müze Müdürlüğü: “Bilgimiz dışında gelişen bir konu”

Marmaray Arkeolojik Kazıları, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü başkanlığında yürütülmüştü.

HaberVs’nin sorusunu e-posta yoluyla yanıtlayan müdürlük “Bu pano ve yazı ile ilgili herhangi bir bilgimiz yok. Biz de basın aracılığı ile öğrendik. Bizim izin ve bilgimiz dışında gelişen bir konu, istasyon sergilemesinde böyle bir konu yok” görüşünü iletti.

*İbrahim Vahab – Gökhan Tan 

Yorum yazın