Şeffaflık Derneği, 9 Aralık Dünya Yolsuzlukla Mücadele Günü kapsamında, İstanbul Bilgi Üniversitesi Dolapdere yerleşkesinde düzenlediği panelde “Küresel Yolsuzluk Barometresi” isimli kamuoyu araştırmasının 2010 yılı sonuçlarını açıkladı. Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün (Transparency International/IT) 89 ülkede yürüttüğü araştırma, kamuoyunun, yolsuzluk hakkındaki algısını ve rüşvet verme deneyimlerini ele alıyor. Araştırma sonuçlarına göre Türkiye’de ankete katılanların yüzde 33’ü son bir yılda en az bir kuruma rüşvet vermiş.
En çok rüşvet alan polis
Barometre 89 ülkeden, 91.500 kişiyle yapılan mülakat sonuçlarına dayanıyor. Buna göre her 10 kişiden 6’sı son üç yılda yolsuzluğun arttığına inanıyor. Her 4 kişiden 1’i ise geçtiğimiz yıl rüşvet verdiğini söylüyor. Rapor, son 12 ayda en çok rüşvet alan kurumun emniyet kuvvetleri olduğunu belirtiyor. 2003’ten bugüne yürütülen araştırmalarla kıyaslandığında ise polis, rüşvet vakalarında en çok artış gösteren kesim olarak görülüyor. Ankete katılanlar, rüşvet ödeme nedeni olarak en çok “yetkili makamlarla çıkabilecek sorunlar”ı gerekçe gösteriyor. Kamuoyunda yolsuzluk algısının en fazla arttığı yerler ise yüzde 73 ile Avrupa ve yüzde 67 ile Kuzey Amerika.
Araştırmanın Türkiye ayağında Şeffaflık Derneği’nin yaptığı anket çalışmasında, ülkemizde yolsuzluğun arttığına dair inanışın dünyaya paralel gittiği gözlemleniyor. Buna göre Türkiye halkının yüzde 57’si yolsuzluğun arttığını düşünüyor. Gümrük, eğitim kurumları, yargı, tapu hizmetleri, sağlık hizmetleri, polis, ruhsat ve izin veren kurumlar, vergi daireleri ve altyapı hizmetleri hakkındaki görüşlerin sorgulandığı araştırmaya göre; Türkiye’de yolsuzluk en fazla özel sektör, kamu ve eğitim kurumlarında yaşanıyor. Anketi cevaplayan deneklerin yüzde 33’ü, son bir yılda yukarıda sayılan 9 kurumdan en az birine rüşvet verdiğini ifade ediyor. Türkiye bu oranla dünyanın hemen tüm ülkelerini geride bırakıyor. Araştırmanın yapıldığı 89 ülkede bu oran ortalama yüzde 25 iken, Avrupa Birliği ülkelerinde yüzde 5 ve Türkiye’nin birlikte değerlendirmeye alındığı Batı Balkanlarda ise 19. Dernek, bu sonuçların Türkiye’deki yetkilileri alarma geçirmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Şeffaflığa Çağrı Merkezi’yle iletişime geçen vatandaşlar gerektiğinde uzmanlar tarafından kanunlar ve idari düzenlemelere sahip oldukları haklar ile temel hakları konusunda bilgilendiriliyor. Bu hizmetten faydalanmak için; sabit hatlardan ücretsiz olarak 0 800 211 1212 , cep telefonlarından ise 0212 219 2614 numaralı telefonları arayabilir veya www.seffaflik.org üzerinden yolsuzluk bildirimi formu doldurulabilir.
Sıradan insanın başarısı
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Yönetim Kurulu Başkanı Sion Assidon, günümüzde bazen hasta bakıcılara görevlerini yapması için rüşvet verildiğini hatırlatırken bu gibi yolsuzlukların ve insan hakları ihlallerinin önüne ancak bilinçli bir halk oluşturarak geçilebilineceğini vurguluyor. Assidon “Sokaktaki sıradan insan kendi hakkını savunduğunda başarıya ulaşacağız” diyor.
Şeffaflık Derneği Yönetim Kurulu Başkanı E. Oya Özarslan, rüşveti engellemenin en önemli yollarından birini bilgiye erişim olarak niteliyor. Yolsuzlukla mücadele konusunda vatandaşa bilgi ve destek vermek için Şeffaflığa Çağrı Merkezi kurduklarını dile getiren Özarslan bu merkezin, şikâyetlerin dile getirilmesinde ve çözüm arayışlarında bir etkili platform olmasını hedeflediklerini söylüyor.
