Ayçin Kırbaş
Türkiye’de 1990’larda Coca Cola ve Pepsi ile hayatımıza giren otomatlar, anında ve sonsuz hizmetleri ile kısa sürede benimsendi. Kolalı içeceklerle başlayan otomat ilişkilerimiz; kahve, çay, çorba, gazete, selpak, sigara, sakız, oyuncak, yiyecek, prezervatif, ped, bilet ve son olarak ta abdest alam otomatı ile giderek genişledi. Gelişen teknoloji ile birlikte bozuk para ve jeton ile ödemenin yanı sıra şirket kartları, kâğıt para ve cep telefonu ile ödeme yapılabilir hale gelmesi ve para üstü verme özelliği otomatlara ola ilginin daha da artmasına neden oldu.
Dünya çapında incelediğimizde her 20 kişiye bir otomat düşmesi ile liderlik Japonya’nın elindeyken onu 40 kişiye bir otomat düşen Amerika Birleşik Devletleri takip ediyor. Avrupa da ise bu oran ortalama yaklaşık 100 kişiye bir otomat olarak hesaplanıyor. Nüfusu 10 milyon olan ve toplam 7 bin otomatın bulunduğu Yunanistan’da 1.428 kişi bir otomatı paylaşırken,nüfusu 67 milyonu bulan Türkiye’de toplam 3 bin 500 otomat bulunuyor. Buna bir otomat başına Türkiye’de 19 bin 142 kişi düşüyor. Ancak pazar hayli yeni olmasına rağmen otomat işletmeciliği Türkiye’de de çok hızlı bir gelişme gösteriyor.
Prezervatif ve ped otomatları aramızda
Türkiye’de diğer ülkelere oranla otomatların sayısının daha düşük olmasını insanlarımızın makinelere güvenmemeleri, onların paralarını yutup ürün vermeyecek olma düşüncesine bağlayan Anjel son birkaç yılda insanların bu tür düşüncelerden sıyrılmaya başladıklarını ve her tür otomat sayısının giderek arttığına dikkat çekiyorPed otomatlarını benimsetmekte ve okullara sokmakta herhangi bir zorlukla karşılaşmadıklarını söyleyen Anjel, İstanbul’da; Robert Koleji, Işık Liseleri, Ted Koleji, Bilgi Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Yeditepe Üniversitesi gibi birçok okulda otomatlarının bulunduğunu belirtiyor. Ayrıca bu otomatlar alışveriş merkezleri, restoranlar, cafeler, gece kulüpleri, üniversiteye hazırlık kursları, terminaller, sinemalar, spor merkezleri, fuar alanları, hastaneler ve konser alanları gibi bir çok alanda hızla yayılıyor. Bu güne kadar karşılaştıkları tek sorunun otomatların içindeki ped ve birikmiş paraların çalınmak istenmesi olduğunu söyleyen Anjel bu konuda bazı önlemler söylüyor.
Abdest almak için de otomat var!
Malezya’da üretilen abdest alma otomatı, İngilizcesi ile “Auto Wudu Washer” üç ayrı parçadan oluşuyor. Makinenin yüz hizasındaki en üst kısmında tazyikli su ile yüz ve kulaklar etrafa su sıçratmadan yıkanırken, bir alt kısmında kollar, en alt kısmında ise ayaklar içeriye sokularak yıkanıyor ve kurutuluyor. Üstelik ayaklarınızı yukarıya doğru çekmeniz yada eğilmeniz gerekmiyor. AACE Worldwide’danFatahiyah Abdullah, en çok Mekke ve Medine’de satılan bu otomatın, özellikle Hac sırasında oluşacak su kaybını minimuma indirmesi nedeniyle kısa sürede benimsendiğini söylüyor.
Bazı çevrelerce “Dini vecibemizi yerine getirirken araya makinenin girmesi gereksiz” denilmesine rağmen hızla yayılan abdest alma otomatlarını suyun giderek kıtlaştığı Türkiye’de depek yakında görürsek şaşırmayalım…
İşyerlerinde veya okullarda çay, kahve, meşrubat veya yiyecek otomatlarını hizmet vermesini istiyorsanız bunun için bu cihazları satın almanız veya bir işletmeci kuruluşla anlaşmanız gerekiyor. Satın almanız durumunda otomat maliyeti ve işletme giderleri size ait, ancak bir operatör kuruluşla anlaşırsanız hiçbir maliyete katlanmanız gerekmiyor. Otomat işletmecisi firmalardan birini arayıp satış fiyatları ve ürünler konusunda anlaştığınızda tüm işletme operasyonu bu firmalar tarafından yürütülüyor. Yöneticisi olduğunuz bir mekanda otomat kullanıp kullanmamaya karar verebilmeniz için otomatların faydalarını ve sakıncalarını bir araya getiren küçük bir rehber hazırladık…
Kullanıcılar için yararları
1- Zamandan tasarruf
Kısıtlı olan molanızı, teneffüsünüzü sırada kahve almaya çalışarak ve para üstü bekleyerek geçirmenize gerek yok. 6 saniyede bir bardak ürün hazırlayan otomatlar var. Üstelik para üstünü sakız ya da şeker olarak değil bozuk para olarak iade ediyorlar.
2-Tat ve kıvam standart
Kahvenize koyacağınız kremayı, sütü çayınıza koyacağınız şekeri ayarlamak sizin elinizdedir. Kahve almaya gittiğiniz her sabah aynı kıvam ve tatta kahve içersiniz.
3-Temiz ve sağlıklı
Ürünler el değmeden hazırlanır, kahvenizi, kirli mutfaklardan ve bulaşık pisliklerinden uzak olarak yudumlarsınız..
4-Geniş ürün yelpazesi sunar
Sade kahve, kremalı kahve, espresso, cappucino, sıcak çikolata, çikolatalı kahve, sahlep ve wiener melenge olmak üzere sekiz farklı ürüne aynı anda ulaşabilir; iş yerinizde, okulunuzda, havaalanında ve arzuladığınız her yerde tek çeşit kahve ile yetinmeyip, kendinizi iyi bir cafe’de kahve içiyormuş gibi hissedebilirsiniz.
Kullanıcılar için sakıncaları
1-Sosyal ortam yok olur
Çay ocağındaki görevli ile sohbet etmek, arkadaşlarınızın çay ocağına uğrayıp uğramadığını sormak veya o anda cebinizde para kalmamışsa “sonra veririm” diyerek çay içme olanağınız kalmaz.
2- Tadını sevmezseniz çaresiz kalırsınız
Çay kahve otomatının yaptığı çay veya kahvenin tadı standarttır. Eğer otomatın yaptığı çayı kahveyi beğenmezseniz yapacak fazla bir şeyiniz yoktur. Ya bunlardan vazgeçersiniz ya da hayat boyu bu çayı kahveyi içmek zorunda kalırsınız.
3- Otomatta Türk kahvesi bulamazsınız
Hiçbir kahve otomatı size gerçek kahveyi yani şimdi “türk kahvesi” olarak adlandırılan kahveyi yapamaz. Çay ocağına gidip Nuri Bey, yap bi sade kahve diyemezsiniz.
4- Harç biterse yapı paydos olur
Otomatların üzerinde çay kahve veya su bitince artık çalışmaz. Oysa çay ocağında asla çay kahve ve su bitmez.
İşyerleri açısından avantajları
1-Personel ve mutfak gereçlerinden tasarruf sağlar
Eğer satın almak isterseniz. Bir kez alacağınız otomatı 10–15 yıl kullanabilirsiniz. Ve bir daha maaş vermezsiniz. Üstelik ekstradan bardak, kaşık, cezve gibi mutfak gereçleri ve bunların ortaya çıkarttığı bulaşıklarla da bir daha uğraşmazsınız. Eğer satın almayıp bir operatörle anlaşırsanız bunların hiç biriyle bir daha uğraşmazsınız.
2-Daha az çay ve kahve gideriniz olur
Kullanılan malzeme her zaman standart ve aynı gramajdadır. Personel tarafından göz ayarı ile konulan kahveden ve çaydan tasarruf sağlar.
3-Konforlu ve modern görüntü sağlarlar
Modern tasarımları ve konforlu kullanımları ile girdikleri ortama ayrı bir prestij katarlar. Ancak ofiste çay kahve otomatı olmasına rağmen patronlar ve üst düzey yöneticiler “makinenin tadına alışamadım” diyerek per zaman kendileri için kahve yapacak bir personel bulundururlar.
4-Güvenlidir
Ocak, tüp ve gaz gibi yanıcı ve tehlikeli maddeler kullanılmadığı için güvenlidir.
5-Kontrol sağlar
Var olan sistemi ile içinde ne kadar mal kaldığının, aylık ne kadar satış yapıldığının listesine kolaylıkla ulaşabilir ve stok kontrolünü sağlayabilirsiniz.
