Mine Savaş
Düşünen ve yaratan iki ayaklı hayvanlar olarak, – ki buna “insan” diyoruz – bu dünyada bir takım haklarımız var. Bazen insan oluğumuzu dahi unutuyor olduğumuzdan, sahip olduğumuz bir takım hakları da unutuyoruz, ya da bize unutturuyorlar. Oysa, “İnsan Hakları Hukuku” herkes için, herkesin çıkarları için var. Peki, sahip olduğumuz hakları ne kadar biliyoruz?
İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınlarından çıkan, Avrupa Konseyi’nin desteğiyle hazırlanan, Burcu Yeşiladalı’nın çevirisi, Kenan Çayır, Melike Türkan Bağlı ve Yasemin Esen’in editörlüğüyle Türkçe’ye kazandırılan Pusula adlı kitap, başta gençler olmak üzere herkes için insan hakları kılavuzu niteliğinde. Herkesin okuyabileceği basit ve açık bir dille kaleme alınan Pusula, genel insan hakları, çocuklar, yurttaşlık, demokrasi, ayrımcılık ve yabancı düşmanlığı, eğitim, çevre, cinsiyet eşitliği, küreselleşme, sağlık, insan güvenliği, medya, barış ve şiddet, yoksulluk, sosyal haklar ve spor olmak üzere toplam 16 farklı insan hakları meselesi çevresinde yapılandırılıyor.
Pusula’nın hedef kitlesinin gençler olmasının başlıca sebeplerinden birinin “çağdaş toplumların ve özellikle genç nüfusun, toplumsal dışlanmaya, dini, etnik ve ulusal farklılaşma süreçlerine ve etkisi artan küreselleşmenin dezavantajlarına, avantajlarına gittikçe daha fazla maruz kalması” olduğu belirtiliyor. Ayrıca kılavuza göre, gençler için işlenen temaların anlamlı ve ilgi çekici bir şekilde sunulması, onların enerjilerini bu alanda hayli istekli şekilde kullanmalarına sebep oluyor.
Çeşitli karikatür ve oyunlarla insan haklarının ne olduğu, ne gibi haklara sahip olduğumuz ve haklarımızın nasıl ihlal edildiği konusunda bilgiler veren Pusula, insan haklarına ilgi duyan herkesin rahatlıkla kullanabileceği bir kılavuz. Özellikle grup çalışmalarına teşvik eden kılavuz, sorumluluk almaya, iletişim becerilerini ve fikir birliğine dayanan karar alma süreçlerini geliştirmeye yardımcı oluyor.
Avrupa Konseyi’nin İnsan Hakları Eğitimi Gençlik Programı kapsamında çeşitli disiplinlerden ve farklı kültürlerden gelen yazar ve eğitimci ekibi tarafından hazırlanan Pusula, İnsan haklarının sadece yasal önlemlerle savunulamayacağını, başta gençler olmak üzere herkes tarafından korunması ve kollanması gereken bir konu olduğunu vurguluyor.
Pusula ilk olarak “İnsan Hakları Eğitimi nedir?” sorusuyla yola çıkıyor ve Avrupa Konseyi Gençlik Programı’nın resmi İnsan Hakları Eğitimi tanımını ile oluşturulan sorulara cevaplar buluyor.
Pusula’ya göre İnsan Hakları Eğitimi, “Kültürlerarası öğrenme, katılım ve azınlıkların güçlendirilmesi gibi hedefleri olan çeşitli programlarla bağlantı içinde işleyen, insan onurunda eşitliğin geliştirilmesine odaklanan eğitsel programlar ve etkinlikler” bütünü olarak karşımıza çıkıyor.
Eğitsel programların amaçları; insan kişiliğini tam geliştirmek, insan haklarına ve temel özgürlüklere saygı gösterilmesini güçlendirmek, aynı zamanda da bütün uluslar, ırklar ya da dinsel gruplar arasında anlayışı, hoşgörüyü ve dostluğu ilerletmek ve Birleşmiş Milletler’in “barışın korunmasına yönelik” etkinliklerini geliştirmek şeklinde sıralanıyor.
