Türkiye’deki üniversite öğrencileri değişim programları sayesinde belli dönem için ya da sürekli olarak eğitimlerine yurt dışındaki üniversitelerde devam edebiliyor. Üniversite öğrencilerine “uluslararası hareketlilik” imkânı sunan bu yüksek öğretim programlarından biri de Erasmus. Avrupa üniversiteleri arasında işbirliğini teşvik etmeyi amaçlayan bu programdan her yıl binlerce öğrenci yararlanıyor. Örneğin sadece Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nden 370 öğrenci 2004-2007 yılları arasında Erasmus üyesi Avrupa üniversitelerinde eğitim gördü.
İstanbul’daki tüm üniversiteler Erasmus programıyla öğrenci kabul ediyor. Ve bu üniversitelerde okuyan yabancı öğrenciler, denklik anlaşması gereği Türk vatandaşı öğrencilerin tüm haklarına sahip. Ancak geçtiğimiz aylarda İstanbul Bilgi Üniversitesi ile İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü arasında gerçekleşen bir yazışma, uluslararası niteliğe sahip bu işbirliği anlaşmasının Türkiye’nin tüm kurumları tarafından geçerli sayılmadığını ortaya koydu.
Eski Müze’ye yeni Kart
Eğitim kurumları arasında işbirliğini amaçlayan Erasmus’un öğrenciler için sunduğu tek imkân üniversite eğitimiyle sınırlı değil. Üniversiteler çoğu kez, misafir öğrencilerin bulundukların ülkenin kültürünü tanıyabilmesi, deneyimlerinin sadece okulla sınırlı kalmaması için bir takım etkinlikler düzenliyor.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü ve Erasmus Klübü bu nedenle, üniversitede öğrenim gören 72 yabancı öğrenci için İstanbul’daki müze ve tarihi mekânları kapsayan bir gezi düzenlemek istedi. Bu geziye üniversitenin Türk vatandaşı öğrencileri de katılabiliyordu. Ancak Türk öğrenciler, Kültür Ve Turizm Bakanlığı’nın geçtiğimiz yıl uygulamaya başladığı ve bakanlığa bağlı Türkiye’deki tüm müze ve ören yerlerine giriş sağlayan Müze Kart’ı 10 TL’ye satın alabilirken kendileriyle aynı haklara sahip olması gereken yabancı öğrenciler her müze için 20 TL giriş ödemek durumundaydı.
Bilgi Üniversitesi rektörlüğü, Türk vatandaşı öğrencilerle yabancı öğrencilere uygulanan fiyat arasındaki bu uçurumu giderebilmek için 14 Ekim 2008’de İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne yazılı başvuruda bulundu. Erasmus’un Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programlari kapsamında yer aldığını belirten rektörlük, yabancı öğrencilerin müze ve ören yerlerine ücretsiz girebilmesini ya da Müze Kart satın alabilme olanağı sağlanması talep etti.
Kültür ve Turizm Müdürlüğü bu talebi 17 Ekim tarihli yazısında şöyle cevapladı:
“Müze Kart’ın, müze ve ören yerlerine girişlerde uygulanacak usul ve esaslarına dahil 4. Madde’ye göre bu karttan sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları faydalanabilir. 5. Madde’ye göre Müze Kart’ın fiyatı 20 TL’dir. Belirtilen tarife öğretmenler ile öğrenciler için yüzde 50 indirimli uygulanır.”
Otobüste öğrenci, müzede turist
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nden gelen cevap uluslararası işbirliği anlaşmasıyla belirlenen “bulundukları ülkede eğitim gören öğrencilerin tüm haklarına sahip olacaklar” kuralının, Türkiye’de geçerli olmadığını gösteriyor.
Erasmus programıyla Türkiye’ye gelen öğrenciler Ulusal Öğrenci Kartı (ISIC) alarak, ülkede herhangi bir amaçla bulunan tüm yabancı öğrenciler gibi, ulaşım, eğlence, konaklama, müze girişi, spor tesisi ve alışveriş gibi alanlarda Türk vatandaşlarının sahip olduğu ayrıcalıklardan faydalanabiliyor. Bu kart dünyanın 100 ülkesinde öğrencinin öğrenci olduğunu belgeliyor. Bunun ötesinde yerel yönetimler de misafir öğrencilerin öğrenci kimliğini tanıyor. Örneğin İstanbul’da okuyan yabancı öğrenciler, eğitim gördükleri üniversitenin başvurusuyla öğrenci pasosu alabiliyor ve belediye otobüslerini indirimli kullanabiliyor.
Lütuf değil hak
Bilgi Üniversitesi Erasmus Klüp Başkanı Ferhat Yurdam sorunun Müze Kart uygulamasıyla birlikte ortaya çıktığını dile getiriyor: “Yabancı öğrenciler, okulun verdiği öğrenci kartıyla müzelere indirimli girebiliyordu. Ancak Müze Kart çıktıktan sonra yabancı öğrenciler kendilerine yüksek gelen bu ücreti ödemiyor ve müze gezilerinde içeriye girmeyip, dışarıda bekliyor.”
Erasmus öğrencilerinin de katıldığı müze gezilerinin organizasyonunda görev alan Tarih Bölümü öğrencilerden Hasan Pehlivan, gelen cevap üzerine Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile defalarca temasa geçtiğini ancak her seferinde “öğrencilerin TC vatandaşı olması gerektiği” yanıtını aldığını belirtiyor. “Müze girişleri ücretsiz olmayabilir, bize verilen yüzde 50 indirimi de uygulamayabilirler. Ancak en azından yabancı öğrencilere özel bir Müze Kart çıkartılabilir” diyor. Pehlivan, Milli Eğitim Bakanlığı ve yerel yönetimlerin öğrenci kimliğini onayladığı yabancıları Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “turist” olarak görmesindeki yanlışlığın düzeltilmesi gerektiğine inanıyor.
