İnsanlar artık dışarıdan bira almak yerine kendi biralarını evde yapmayı tercih ediyor. Bu konuya özel web siteleri, sosyal medya hesapları, Facebook grupları da çoğalıyor. İlk defa bira yapmak isteyenlere ne yapmaları gerektiğini adım adım gösteren ve öğreten fotoğraflar ve bilgiler var. Kendi biralarını üretirken edindikleri tecrübeleri paylaşıyor, birbirlerinden yardım alıyor. Hatta kendi harmanladıkları biraları tatmak amacıyla toplanıyorlar.
Bir örnek: 33 bin 500 üyeli “Butik Bira-Evde Bira Yapımı” isimli Facebook grubuna yeni katılan bir kullanıcı “İlk bira üretme kitim elime ulaştı, kurmak için sabırsızlanıyorum. Mayalanma sıcaklığı hakkında bir bilgi bulamadım. Kaç derecede tutmam lazım” diye soruyor. Cevabı hemen geliyor, hatta daha fazlası da: “Kitin kendi mayasını kullanmayın, Us05 en iyisi” diye öneriyor biri. Bir diğeri “kovanın kapağını koli bandı ile sarması ve hava almaması” konusunda uyarıyor.
Evde bira hazırlamak için başlangıç kiti. (Fotoğraf: Enis Adven)
Peki insanlar neden kendi biralarını üretiyor? Türkiye’de biranın vergi oranının yüzde 63 olması evde bira üretmek için yeterince yeterli bir neden mi? Yoksa bu onlar için bir hobi mi?
“Bira ucuz olsaydı kimse uğraşmazdı”
Özel bir şirkette işyeri hekimi olarak çalışan Burak Kutlu: “Daha ucuza mâl etmek için başlıyorsunuz çünkü yerli bir bira 6-7 TL civarındayken, evde yaptığınız bir şişe 2-3 TL’ye çıkıyor. Ama sonrasında evde yaptığınız biranın hem daha lezzetli olduğunun farkına varıyorsunuz hem de paranızı saklayabildiğinizi. Fakat tek neden tabii ki lezzetli olması değil. Eğer dışarıdan alınan bir şişe bira 2-3 TL olsaydı aşırı merakı olmayan kimse evde yapmakla uğraşmazdı. Sosyal gruplara da baktığınızda insanların ‘ben bira yapmaya başlayacağım fakat bir şişenin maliyeti ne olur’ sorusuyla karşılaşıyorsunuz. Türkiye’deki biralar Efes ve Tuborg gibi 6-7 TL iken, yabancı bir marka istiyorsanız bir şişeye 15 TL civarında ödüyorsunuz. Örneğin İrlanda’nın ünlü birası Guiness’i dışarıda 13 TL ye alırken, evde de aynısını yapabiliyorsunuz.”
Bira üretilirken, karışımın ilk yoğunluğu ve şişeleme yoğunluğu ölçülerek alkol oranı hesaplanıyor.(Fotoğraf: Tolga Güler)
Kutlu’ya göre yüksek vergi oranı bu işe başlamak için önemli bir neden. Bunu “Aslında bir şişede iki bira var” şeklinde açıklıyor: “Birini kendinize diğerini ise devlete alıyorsunuz.”
Bu arada ev şartlarda bira ya da akollü içki üretmek 2008’den beri yasal; yılda 350 litreye kadar kendi içkinizi üretebiliyorsunuz. Ancak bu içkinin satışı yasak. “Ama gariptir ki denetleyen kimse yok” diyor Kutlu. “Hatta o kadar denetlenmiyor ki el altından satanlar bile oluyor.”
“Bu vergilerle evde üretim mecburiyet”
Bir seyahat acentesinde çalışan Uğur Akın ve Mert Diniz’e göre biraya uygulanan vergi nedeniyle evde üretime gitmek neredeyse bir mecburiyet. “Dışarıda oturduğumuz zaman 33 cl’lik bir bira 13 TL’den başlayıp 30 TL’ye kadar çıkiıyor. İnternetten araştırdığımızda bu işin hiç de zor olamadığını gördük ve evde yapmayı denedik.”
Dergi Tasarımcısı Bahadır Erşık da evde bira yapmına maliyeti nedeniyle başladığını söylüyor: “Nasıl olacağından emin olamadığım için ilk başlarda şüpheyle yaklaştım fakat sonradan merak ettim. Öğrenmek için birkaç foruma girdim, ilgimi çeken en önemli şey insanların lezzetli olduğunu söylemesiydi. O kadar lezzetli bir ürün çıktı ki ortaya maliyeti unuttum. Normalde daha çok rakı seviyorum fakat bira daha kolay oluyor. Şimdi daha ucuza fakat daha lezzetli biralar üretiyorum.”
Ergun Güzeldemirci’nin üretip paylaştığı coopers sparkling ale bira.
İki yıldır kendi birasını üreten Mühendis Emre Şahin ise birayı tamamen keyif için ürettiğini belirtiyor: “Özellikle Türkiye’de olmayan biraları deneme fırsatı oluyor. Marketlerde bulunmayan biraları deneme yanılma yöntemiyle üretebiliyorum. Yurtdışından geldiğinde çok pahalıya mâl olan bu biralara para ödemek yerine, aynı lezzeti kendim ürettiğimde daha çok zevk alıyorum.” Şahin bu işin kendisi için bir hobi haline geldiğini söylüyor.
