29 Ekim 2018’de Endonezya merkezli, Lion Hava Yolları’na ait Boeing 737 Max tipi uçağın düşmesi 189 kişi hayatını kaybetmesine neden olmuştu. Lion Hava Yolları’nın yaşadığı kazadan 5 ay sonra 10 Mart 2019’da Etiyopya Hava Yolları’na ait bir başka Boeing 737 Max tipi uçak, kalkıştan hemen sonra düştü ve 157 kişi hayatını kaybetti. Bir yazılım hatası sebebiyle düştüğü tahmin edilen uçaklarla ilgili uzun süredir çalışmalar devam ediyor. Türk Hava Yolları’na ait 12 adet 737 Max tipi uçak da kazaların ardından uçuşlara son verilmesiyle, İstanbul Havalimanı’nda beklemeye devam ediyor.
Boeing 737 Max’ın 2016’daki ilk uçuşundan. (Fotoğraflar: Boeing.com)
Boeing 737 Max uçakları ne zaman uçabilecek?
Son günlerde 737 Max tipi uçakların yazılım hatalarının giderilmesinin ardından tekrar uçuşlara başlayacağı gündeme gelirken, ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) Başkanı Steve Dickson’ın en son açıklamalarına göre Boeing 737 MAX’lar 2020’nin ilk çeyreğinde tekrar uçabilecek gibi görünüyor.
Pilotlar güveniyor mu?
Kazalardan önce 737 Max uçaklarıyla uçuş gerçekleştirmiş ve Tükiye’deki büyük bir şirkette meslek hayatına devam eden, bir kaptan pilot, kazaların olduğu günden beri konuyu takip ettiğini söylüyor. Adını vermek istemeyen kaptan pilot, kazanın Manevra Karakteristiği Takviye Sistemi (MCAS) olarak bilinen uçuş kontrol sisteminden kaynaklandığını dile getirerek, sensör uyumsuzluğunun uçakların çakılmasına neden olduğunu belyirtiyor: “Uçakta var olan iki sensör birbiriyle uyumsuz olduğundan MCAS’i devreye sokuyor. Bu hatalı sinyal nedeniyle kendini tırmanışta sanan uçak takatsiz kalıyor ve havada tutunamıyor, geriye düşmeye başlayarak çakılıyor. Yazılım sorunu burada başlıyor.”
Uçuşlara izin verilirse bir şüphe duymamamız gerektiğini belirten kaptan pilot, MCAS sistemindeki yeni yazılımdan sonraki simülatörlerde gerekli eğitimleri aldıktan sonra ve test uçuşlarını tamamlanmasının ardından 737 Max tipi uçaklarda herhangi bir sorun yaşanmayacağını düşünüyor.
Aktif uçuşa devam eden ve adını açıklamak istemeyen bir başka kaptan pilot da gerekli düzenlemeler yapılıp, yetkililer tarafından uçak için onay verildikten sonra güvenmemek için bir neden olmadığını belirtiyor. Olası kazalar ve uçak arızalarıyla ilgili pek çok simülasyon yapıldığını, bu simülasyon ve sınavlardan pilotlar negatif bir sonuç aldığı takdirde sonuçları düzeltmeden, hiç bir pilotun uçuşlara devam edemeyeceğinin altını çiziyor.
Boeing 787 Dreamliner modelleri de daha önce uçuştan men edilmiş ve daha sonra elektrik arızasının giderilmesiyle uçuşlara başlamıştı.
HaberVs’nin görüşlerine başvurduğu her iki pilot da uçaktaki yazılım sorununun giderilmesinin ardından sonra bu konudaki eğitimlerin de gerektiği gibi düzenlenmesiyle, Boeing 737 Max tipi uçaklara güvenmemek için bir neden olmayacağını söylüyor.
Daha önce 2011’de uçuşa başlayan Boeing 787 Dreamliner uçaklarının elektrik sistemlerinde oluşan arızadan dolayı havada yanması nedeniyle uçuşları durdurulmuştu. Sistemdeki sorunlar giderildikten sonra bu model uçaklar tekrar uçmaya başladı. Kaptan pilotlar, halihazırda Dreamlinerlar’ın dünyada en çok yolcu taşıyan ve en uzak mesafelere uçan uçaklar durumunda olduğunu, aynı durumun 737 Max uçakları için de geçerli olacağını söylüyor. Tabii daha önceden uçuş korkusuna sahip bazı yolcular tarafından tercih edilmeyen uçak tipi haline gelebileceğini de ekliyorlar.
