Genel

Sivillerin soruşturduğu ilk darbe

Yazan: Ahmet Şık

Ergenekon soruşturmasının yeni iddianamesinde sanıklara yöneltilen suçlamalardan en önemlileri emekli generaller öncülüğünde planlandığı belirtilen darbe girişimleri. Darbe planlarıyla bağlantılı olarak eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Özden Örnek ve Gazeteci Mustafa Balbay’ın tuttuğu günlükler de iddianemede yer buldu. Günlükleri iddianamede referans olarak alınmasına ve darbe planları içinde yer aldığı söylenmesine karşın Örnek ve dönemin diğer kuvvet […]

Ergenekon soruşturmasının yeni iddianamesinde sanıklara yöneltilen suçlamalardan en önemlileri emekli generaller öncülüğünde planlandığı belirtilen darbe girişimleri.

Darbe planlarıyla bağlantılı olarak eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Özden Örnek ve Gazeteci Mustafa Balbay’ın tuttuğu günlükler de iddianemede yer buldu. Günlükleri iddianamede referans olarak alınmasına ve darbe planları içinde yer aldığı söylenmesine karşın Örnek ve dönemin diğer kuvvet komutanları Aytaç Yalman ve İbrahim Fırtına davanın sanıkları arasında değil. Gazeteci Mustafa Balbay’a ait olduğu iddia edilen, Balbay’ınsa farklı notlarının işlenmesiyle oluşturulduğunu söylediği metinlerde de darbe konuşmaları yeralıyordu. İki yıl önce, kapatılan Nokta dergisi ve geçen yıl Taraf gazetesi tarafından yayımlanan Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ile Eldiven isimli planlar mahkemece kabul edilen iddianameyle birlikte, ilk kez somutluk kazandı.

Generallere 1047 yıl hapis cezası

Ergenekonun yeni iddianamesinde başta emekli orgeneraller Hurşit Tolon ve Şener Eruygur olmak üzere darbe girişiminde bulunmakla suçlanan sanıkların planlarından bahsedildi. Suç örgütü yöneticiliğiyle ve darbe girişiminde bulunmanın yanısıra Danıştay saldırısı ve Cumhuriyet gazetesine bomba atılması eylemlerinden de sorumlu tutulan Tolon ve Eruygur için bin 47’şer yıl ağır hapis ve 14 kez de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istenen iddianamede ayrınıtları daha önce basına yansıyan Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven adı verilen darbe planlarına yer verildi. Örgüt üyelerinin görevde iken Ergenekon’la bağlantıda oldukları, emekli olduklarında da örgütte ayrı görevlere getirildiklerine yer verilen iddianamade, “Ergenekon terör örgütünün, ülkeyi kendi istedikleri gibi yönetmek için ülkede kaos ortamı oluşturmaya çalıştıkları, bu amaçla suikast dahil her türlü yasadışı yolu yöneldikleri, bu amaçla darbeye zemin hazırlamak ve yürütme organını ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar yaptıkları anlaşılmıştır. Elde edilen resmi içerikli ve gizli belgelerde, oluşuma Cumhuriyet Çalışma Grubu (CÇG) adı verildiği, bu isimle oluşturulan grubun askeri müdahaleye zemin hazırlamak amacıyla yaptıkları planlara Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven gibi kod isimleri verdikleri belirlenmiştir” denildi.

Görevdeyken başlayıp emekliliklerinde devam ettiler

Şüphelilerder elde edilen dokümanlarda örgütün TSK içerisinde yer alan yapılanma olarak gösterildise de sözkonusu belgeler ve planların sanıkların görev yaptıkları dönem içerisinde gizlice hazırlayarak uygulamaya koyduklarının öne sürüldüğü iddianamede, “Şener Eruygur, Ahmet Hurşit Tolon, Levent Ersöz, Hasan Atilla Uğur ve diğer askeri görevlerde bulunmuş kişiler daha görevdeyken tıpkı diğer şüpheliler gibi Ergenekon Terör Örgütü üyesi olup emekli olduktan sonra da örgütsel irtibatlarını ve eylemlerini devam ettirmişlerdir. Eruygur, emekli olmadan önce hükümeti devirmeye yönelik eylem ve fiilleri sırasında alınan örgütsel kararlar gereği emekli olunca da aynı eylem ve fiillerini devam ettirmek için Atatürkçü Düşünce Derneğinin (ADD) başına geçirilmiştir. Aynı fiilere iştirak eden şüpheli Tolon da Anadolu Uyanış Hareketi Platformunun başına geçirilmiştir” denildi.

Asker planladı, gazeteci ve iş adamları destekledi

İddianamade kimi sivil toplum kurumları ve derneklerin darbe planları çerçevesinde kurulduğu, Şener Eruygur, Hurşit Tolon, İlker Güven, Tuncay Özkan, Durmuş Ali Özoğlu, İbrahim Özcan, Birol Başaran, Adnan Türkkan, Tunç Akkoç ve Levent Temiz’in de doğrudan ve dolaylı olarak bu kuruluşlarda görevli veya yönetici konumunda olduğu anlatıldı. Sinan Aygün’ün de başkanlığını yaptığı Ankara Ticaret Odası’nın tüm imkanlarını Ergenekon faaliyetlerinin kullanımına açtığı ve Levent Ersöz ile Hasan Atilla Uğur’la görevli olduğu zamanlarda görüşmeler yaptığı da iddianamede anlatıldı.

Örnek ve Balbay’ın günlükleri referans oldu

İddianamede Şener Eruygur, Hurşit Tolon, Hasan Atilla Uğur ve Mustafa Balbay’dan ele geçirilen dijital veriler ile eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Özden Örnek’in günlüklerinden yola çıkılarak 2003-2004 yıllarında gerçekleştirilmesi planlanan darbe planları ve bu planlar çerçevesinde yapılan çalışmalar şöyle anlatıldı: “Söz konusu darbe planları, CÇG sunumları ve Örnek ile Babay’a ait günlüklerde belirtilen veriler doğrultusunda yapılan araştırma ve incelemeler sonucunda Ergenekon terör örgütü yönetici ve üyelerinden Bedrettin Dalan, İlhan Selçuk, Mustafa Balbay, dönemin Jandarma Genel Komutanı Şener Eruygur, 1. Ordu Komutanı Hurşit Tolon, MGK Genel Sekreteri Tuncer KILIÇ, Jandarma Genel Komutanlığı İstihbarat Dairesi Başkanı Levent Ersöz, yine Jandarma Genel Komutanlığı İstihbarat Dairesinde görevli Albay Hasan Atilla Uğur, Jandarma Genel Komutanlığında İstihbarat Yönetim Şube Müdürü Binbaşı Mustafa Koç, dönemin YÖK Başkanı Kemal Gürüz, İstanbul Üniversitesi Rektörü Kemal Yalçın Alemdaroğlu, Türk Metal İş Sendikası Başkanı Mustafa Özbek, Sinan Aygün, Tuncay Özkan, Hayrullah Mahmut Özgür ve İsmail Yıldız isimli şüphelilerin yürütme ve yasama organını cebren ortadan kaldırıp,devlet idaresini anti demokratik yollarla ele geçirmeyi planladıkları, bu planlarını gerçekleştirmek için de aktif olarak eylemlere giriştikleri anlaşılmıştır.”

Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz, Eldiven…

Elde edilen belgelerden 2003-2004 yıllarında gerçekleştirilmeye çalışılan darbe teşebbüsünün 3 aşamada planlandığı öne sürülen iddianamade, “Birinci ve öncelikli olarak darbeye zemin hazırlamaya çalışıldığı, bu faaliyetlerini Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde illegal olarak oluşturdukları CÇG ile yaptıkları, ikinci olarak darbeyi gerçekleştirmek için önündeki engelleri kaldırmayı planladıkları, bu çerçevede de Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz kod adlı darbe planlarını hazırlayıp uygulamaya koydukları, üçüncü olarak ta darbeyi gerçekleştirip darbe sonrası yapılacakları Eldiven kod adlı darbe planı ile belirledikleri görülmüştür” denildi.

Aydınlık ve Cumhuriyet zemin hazırladı

İddianamede darbeye zemin hazırlanması için Aydınlık dergisi ve Cumhuriyet gazetesinin kullanıldığı belirtilerek ülkede kaos, gerginlik ve çatışma ortamı oluşturmaya yol açacak yazı ve yorumlara yer verildiği anlatıldı. 2003-2004 yıllarında Cumhuriyet gazetesinde yer alan “Genç subaylar tedirgin”, “Askerden sert uyarı” “Hepimiz kaygılıyız”, “AKP kadrolaşması halkı kaygılandırıyor, “Rejim sorunu yaratılıyor”, “İkinci Kuvayı Milliye Hareketi başlamalı” başlıklarıyla verilen haberlerin de darbe zemini oluşturma çerçevesinde yayınlar olduğu yorumu yapıldı. İlgili bölümde Mustafa Balbay’ın günlük ve notlarına da ayrıntılı bir şekilde yer verildi.

Darbenin baş aktörleri eski kuvvet komutanları

Ergenekon terör örgütünün 2003-2004 yıllarında ve sonrasında mevcut hükumeti silahı zoru ile devirip antidemokratik yollarla devlet idaresini ele geçirmeyi planladığı Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven adı verilen 4 ayrı darbe planı hazırlığı yaptığı öne sürülen iddianamade, “Sözkonusu darbe planları incelendiğinde, Sarıkız kod adlı darbe planının, darbe öncesi ülkede darbe zemini oluşturmak için yapılması gereken faaliyetleri içerdiği;Ayışığı ve Yakamoz kod isimli darbe planlarının ise darbenin bizzat aktif olarak nasıl ve ne şekilde yapılması gerektiğini; Eldiven kod isimli darbe planının ise gerçekleştirilecek darbe sonrası yapılacak faaliyetleri kapsadığı anlaşılmıştır” denildi.

Sarıkız darbe planı

Şener Eruygur, Aytaç Yalman, Özden Örnek ve İbrahim Fırtına tarafından hazırlanmış olabileceği değerlendirilmesi yapılan Sarıkız adı verilen darbe planının Örnek’in günlüklerinden ele geçirildiği ve plan çerçevesinde basının ele geçirilmesi, üniversite öğrencilerinin sokağa dökülmesi, sendikalarla birlikte hareket edilmesi, sokaklara afiş asılması, derneklerle temasa geçip hükumet aleyhine teşvik edilmesi ve tüm bu olayların yurt çapında gerçekleştirilmesinin hedeflendiği de iddianamede öne sürüldü.

Ayışığı darbe planı

Dönemin Jandarma Genel Komutanı Şener Eruygur ve ekibi tarafından hazırlandığı değerlendirilmesi yapılan Ayışığı kod isimli darbe planının ayrıntılarının da Eruygur’un evinde yapılan aramalarda ele geçirilen CD’lerde yer aldığı belirtilen iddianamede, “Ayışığı kod isimli darbe planı Yakamoz ve Eldiven kod isimli diğer darbe planları ile birlikte incelendiğinde planlanan darbenin ilk aşamasını oluşturduğu ve bu çerçevede; Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök’ün emekliye ayrılması yada etkisiz hale getirilmesi, azami sayıda milletvekilinin Başbakan Recep Tayip Erdoğan’ı terk etmesinin sağlanması, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in görevini sürdürmesi için yapılması gerekenlerin planlandığı görülmüştür” diye anlatıldı.

Yakamoz ve Eldiven planları

Yine dönemin Jandarma Genel Komutanı Şener Eruygur ve ekibi tarafından hazırlandığı değerlendirilmesi yapılan Yakamoz ve Eldiven kod isimli darbe planlarının da Eruygur’dan ele geçirilen CD’ler içinde yer aldığı vurgulanarak, “Yakamoz’un planlanan darbenin ikinci aşamasını oluşturduğu ve bu çerçevede; TSK’nın , sivil idarenin ve dış dünyayla ilişkilerin yeniden düzenlenmesi ile darbenin nasıl ve ne şekilde yapılacağı yönünde ayrıntılı planların olduğu görülmüştür. Eldiven kod adı verilen darbe girişimi ise planlanan darbenin son aşamasını yani darbe gerçekleştirildikten sonra yapılacak hususları oluşturduğu görülmektedir. Eldiven kod isimli darbe planı çerçevesinde ise ‘Dahili Mutabakatın Sağlanması, CMB Mutabakatının Sağlanması, Yıpratma, Hazırlık ve Geçiş, TSK Türk Halkı Projesi’ şeklinde planların olduğu görülmüştür” denildi.

Özkök emekli edilecek

İddianamede göre Eruygur ve Tolon’un planlayıcısı olduğu vne sürülen darbe planları için tüm hazırlıkların tamamlandığı, gerçekleşmesi durumunda ise Hilmi Özkök’ün emekli edilip, Aytaç Yalman’ın geçici Genelkurmay Başkanı olması hedeflendiği de anlatıldı. İddianamede konuyla ilgili yapılan savcılık değerlendirmesi yölle yer aldı:
“Tüm belgeler incelendiğinde, şüpheliler Şener Eruygur ve Hurşit Tolon’un görev yaptıkları dönemde, mevcut hükumeti silah zoru ile devirip devlet idaresini ele geçirmek için planlar yaptıkları ve bu planlarını uygulamaya koydukları, fakat Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök’ün demokratik tutum ve davranışlarından dolayı kendileri için çok ciddi bir engel olduğunu düşündükleri ve öncelikli plan olarak Genelkurmay Başkanı Özkök’ü istifa ettirmeyi daha sonra, Aytaç Yalman’ın geçici olarak Genelkurmay Başkanlığına getirmeyi kısa bir süre sonra Yalman’ın da görevi bırakmasının sağlanarak, Ergenekon örgütü yöneticisi Hurşit Tolon’u Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na, Şener Eruygur’u ise Genelkurmay Başkanlığı’na getirmeyi planlandıkları,bu amaçla Hilmi Özkök’ün istifa ettirilmesi için ciddi çalışmalar başlattıkları tespit edilmiştir.”

Jandarma darbe üssü oldu

Şener Eruygur’un, başında bulunduğu Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde, darbe çalışmaları için ekip oluşturulduğu beliertilen iddianamede, “Teknik dinlemelerin başına Albay Hasan Atilla Uğur ile İstihbarat Daire Başkanlığına Levent Ersöz’ün getirildiği, darbe öncesi bilgi toplama işlemlerini ve özellikle bakan, milletvekilleri ve üst düzey bürokrat ve yargı organı mensupları ile bazı kamu görevlileri ile ilgili kişisel bilgilerin bu örgüt üyeleri vasıtasıyla toplandığı belirlenmiştir. Şüpheliler Eruygur ve Tolon’un , yöneticisi oldukları Ergenekon örgütünün amaç ve stratejisi doğrultusunda gerçekleştirmeyi planladıkları darbeyi, TSK bünyesinde emir ve komuta zinciri altında yapabilmek için, öncelikle dönemin Hava Kuvvetleri Komutanı İbrahim Fırtına, Kara Kuvvetleri Komutanı Aytaç Yalman ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Özden Örnek ile temasa geçtikleri, bu kişilerin hükumete muhtıra verilmesi ve darbe yapılması yönündeki kendilerine yakın düşüncelerini değerlendirerek ve onları iktidarda bulunan AKP’nin ülkeyi geriye götürdüğünü, Cumhuriyetin en önemli unsuru olan laikliği ortadan kaldıracak uygulamalara gittiklerini, bu amaçla kadrolaştıkları yönündeki örgütün belirlediği söylemleri kullanarak, onları ülkede darbe yapılmasından başka çare yok yönündeki düşünceye ikna ettikleri ve kendilerine engel olacağını bildikleri Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök’ü istifaya zorlamaya çalıştıkları ve bu amaçla bir araya gelerek stratejiler geliştirdikleri, hatta kendilerinin belirledikleri yöntemleri uygulamaya karşı çıkması halinde kuvvet komutanları olarak istifa edeceklerini ve ülkeyi kaosa sürükleyeceklerini belirterek Hilmi Özkök’e istifa etmesi yönünde baskı yaptıkları belirlenmiştir” denildi.

Darbe heveslisi generallere yönelik suçlamalar

İddianamade emekli orgeneraller Şener Eruygur ile Hurşit Tolon’la ilgili iddalar şöyle sıralandı:
“Şener Eruygur örgütün sivil toplum kuruluşlarını yönetme ve yönlendirme stratejisine uygun olarak Atatürkçü Düşünce Derneği’nin başına geçtiği ve başkanlığını yaptığı dönemde katıldıkları mitinglerde,dernek mensuplarına “Ordu göreve” pankartları taşıtarak, askeri müdahaleye zemin oluşturmaya çalıştığı; askerlik mesleğinden emekli olduktan sonraki dönemde de örgüt yöneticisi sanık İlhan Selçuk’un koordinasyonundaki gizli toplantılara iştirak ettiği; örgütün stratejisine uygun bir çok dernek ve platformların yönetimine girerek, bu oluşumları örgütün amaçları doğrultusunda yönlendirmeye çalıştığı, bu çalışmaları sırasında örgüt yöneticileri ve bir çok örgüt üyesi ile irtibat içerisinde bulunduğu anlaşılmıştır.

Hurşit Tolon, planladıkları askeri müdahaleye karşı olduğunu düşündüğü Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt’ın ailesi, akrabaları, özel hayatı, hatta hastalıklarını kişisel veri olarak kaydetmek suretiyle yıpratma yönünde kullanmayı planladığı; sivil toplum kuruluşlarını örgütün stratejisi doğrultusunda yönlendirmek amacıyla dernek, platform ve buna benzer oluşumlar içerisinde aktif olarak yer aldığı, daha önce ifa ettiği görevin toplumdaki olumlu imajını kullanarak bu oluşumları örgütün amaçları doğrultusunda yönlendirdiği; örgüt yöneticisi sanık İlhan Selçuk’un koordinasyonundaki gizli toplantılara iştirak ederek, örgütün belirlediği eylem planlarını uyguladığı, örgütün yöneticisi ve üyesi konumundaki kişilerle sık ve sürekli irtibatının bulunduğu anlaşılmıştır.”

Askeri müdahaleye zemin hazırladılar

İddianamenin en çok darbe heveslisi olarak görünen ve bizzat planlayıcı konumlarına vurgu yapılan Eruygur ve Hurşit Tolon’la ilgili yapılan yorumda, “Şüphelilerin TSK’deki görevleri sırasında, askeri müdahaleyi gerçekleştirmek için yaptıkları planlarda zorunlu unsur olarak öngördükleri sivil şahısların ve üniversitelerin sokağa dökülerek, kargaşa ve kaos ortamı meydana getirmek yönündeki hedeflerine ulaşmak için, emekli olmalarına müteakip sivil toplum kuruluşları ile irtibata geçerek, bunların önemli bir kısmının yöneticisi konumuna geçtikleri ve bu oluşumları örgütün amaç ve stratejileri doğrultusunda yönlendirdikleri, böylece yasama ve yürütme organlarının ortadan kaldırılmasına yönelik askeri müdahaleye zemin hazırladıkları anlaşılmıştır” denildi.

Diğer generaller de soruşturulacak

İddianamede dönemin diğer kuvvet komutanları Aytaç Yalman, Özden Örnek ve İbrahim Fırtına’yla ilgili, “Yukarıda açıkça izah edildiği üzere görev yaptıkları dönemde askeri müdahaleye zemin hazırlama yönünde diğer şüpheliler ile birlikte hazırlanan plan ve eylemlere iştirak ettikleri, ancak 2004 yılı Ağustos ayında Mehmet Şener Eruygur’un emekli olmasına müteakip, bu yönde herhangi bir çalışma ve eylemleri tespit edilemediğinden, adı geçenlerin bu döneme ilişkin eylemleri ile ilgili soruşturma evrakı tefrik edilmiştir” denildi. Böylece Eruygur ve Tolon ile aynı dönemde görev yapan Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Aytaç Yalman, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral İbrahim Fırtına ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Özden Örnek hakkında da soruşturma yolu açılmiş oldu.

İşte darbeciler

İddianameye kaynaklık eden darbe günlükleri ve CÇG sunumlarına göre, “Yürütme ve yasama organını cebren ortadan kaldırıp, devlet idaresini anti demokratik yollarla ele geçirmeyi planlamak ve bu planlarını gerçekleştirmek için de aktif eylemlere girişmek”le suçlanan darbe planlayıcısı ve örgütlemecisi isimler şöyle:

Ergenekon’un yönetici ve üyesi Bedrettin Dalan, gazeteciler İlhan Selçuk ve Mustafa Balbay, dönemin Jandarma Genel Komutanı Mehmet Şener Eruygur, 1. Ordu Komutanı Ahmet Hurşit Tolon, MGK Genel Sekreteri Tuncer Kılınç, Jandarma Genel Komutanlığı İstihbarat Dairesi Başkanı Levent Ersöz, aynı dairede görevli Albay Hasan Atilla Uğur, İstihbarat Yönetim Şube Müdürü Binbaşı Mustafa Koç, dönemin YÖK Başkanı Kemal Gürüz, İÜ Rektörü Kemal Yalçın Alemdaroğlu, Türk-Metal İş’in Başkanı Mustafa Özbek, ATO Başkanı Sinan Aygün, Gazeteci Tuncay Özkan ve Hayrullah Mahmut Özgür ve SESAR’dan İsmail Yıldız.

Yorum yazın