“Matematiksel Evrim Lisansüstü Yaz Okulu” projesine destek için TÜBİTAK’a yaptıkları başvuru “evrimin tüm dünyada halen tartışılan bir konu” ve “yenilik boyutunun yetersiz” olduğu gerekçesiyle reddedilen bilim insanlarının basın açıklaması.
Basına ve kamuoyuna,
Son senelerde TÜBİTAK, biyolojik evrim konusundaki çekingen tavırlarıyla kamuoyunun dikkatini çekmiştir. Evrim ve ilgili alanlarda araştırma yapan bizler, bu gelişmeleri kaygıyla izlemekteydik. Ne yazık ki TÜBİTAK bu sefer daha vahim bir adım attı ve ilk defa “evrim tartışmalı bir konudur” gerekçesiyle bilimsel bir etkinliği desteklemeyi reddetti.
Bahsi geçen etkinlik, bu mektupta imzası bulunan bizlerin düzenlediği ve Eylül 9-15 tarihleri arasında Nesin Vakfı Şirince Matematik Köyü'nde gerçekleşecek olan Matematiksel Evrim Yaz Okulu’dur (matematikselevrim.org). Biyolojik evrimi anlamak için günümüzde araştırmacılar giderek daha yoğun matematiksel ve hesaplamalı yaklaşımlar kullanmaktalar. Bu alanda genç biliminsanlarımızı dünya çapında araştırma yapmaya daha iyi hazırlayabilmek için bu Yaz Okulu’nu düzenlemeye karar verdik. TÜBİTAK'a, etkinliğe katılmak isteyen ancak imkanları yetmeyen öğrencilere katılım imkanı sağlamak için 2217 sayılı Lisanüstü Yaz Okulu ve Benzeri Diğer Etkinlikleri Destekleme Programı kapsamında başvurduk. Ancak başvurumuz geçtiğimiz hafta TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı Değerlendirme ve DesteklemeKurulu tarafından reddedildi.
Aktif biliminsanları olarak bilimsel araştırma/etkinlik desteği başvurularımızın reddedilmesine elbette alışığız. Ancak bu sefer, kararın gerekçesi olan ve uzman bir panel tarafından hazırlanmış olması gereken değerlendirme raporu bizi şaşırttı.
Panel raporu, birbirine taban tabana zıt iki görüşü birden içeriyor: Bazı kısımları düzenlediğimiz etkinliğin konusu olan evrimin tartışmalı ve etkinliğin siyasal içerikli olduğunu ileri sürerken, bazı kısımları ise etkinliği övüyor. Başvurumuz reddedildiği için, karar vericiler nezdinde ilk görüşün ağır bastığını anlıyoruz. Ekte raporun bize gönderilen aslını bulabilirsiniz.
Gerçek şu ki, uluslararası bilimsel camiada evrim tartışmalı bir konu değil, tüm biyolojik bilimlerin temelinde olduğu kabul edilen bir olgudur. Dahası, etkinliğimizin hiçbir siyasal yönü yoktur: Güncel bir araştırma alanını yüksek lisans öğrencilerine tanıtma amaçlı bir etkinliği kendi bilimdışı görüşlerine uymadığı için siyasal nitelikli olarak değerlendirmek dar görüşlülüktür.
Bugün biyolojinin her alanında matematiksel yaklaşımlar artan yoğunlukta kullanılıyor. Üniversitelerimiz bu eğilimi yeni yeni takip etmeye başladılar. Genç araştırmacılarımızın dünya çapında yetkinleşmesi için bu tarz etkinliklerin olabildiğince desteklenmesi gerekli. Hal böyleyken TÜBİTAK'ın, bilimdışı gerekçelerle verdiği bu karar, yalnızca genç biliminsanlarımızın eğitimine değil, TÜBİTAK’ın ulusal ve uluslarası bilim camiasındaki güvenilirliğine de büyük bir darbedir. Halkın vergileriyle işleyen bir kurumun böylesine keyfi, bilimsellikten uzak ve bireysel inançlara dayalı gözüken bir karar vermesi kabul edilemez.
Aşağıda ismi bulunan düzenleyiciler olarak, bu noktalara işaret eden ve başvurunun yeniden değerlendirilmesini talep eden bir mektubu 28 Haziran Cuma günü TÜBİTAK'a ilettik. 1 Temmuz tarihinde aldığımız cevapta TÜBİTAK yetkilisi, değerlendirmenin nesnel yapıldığını ve yegane itiraz yolunun mahkeme olduğunu ifade etti.
TÜBİTAK'ın bilimsel saygınlığını koruması için derhal bu raporun bilimdışı niteliğini kabul ederek kararını geri çekmesi ve başvurumuzun bilimsel nesnellikle yeniden değerlendirilmesi gerekiyor. Bunu yalnızca evrim ve matematiksel biyoloji alanında çalışan araştırmacıların değil, bütün bilim camiasının ve son tahlilde Türkiye’nin bilim alanında ilerlemesini umursayan tüm vatandaşlarımızın talep etmesi gerektiğine inanıyoruz.
Ayşegül Birand, Yrd. Doç. Dr. (ODTÜ)
Erol Akçay, Dr. (Princeton Üniversitesi, ABD)
Mehmet Somel, Dr. (Kaliforniya Üniversitesi, ABD)
Ayşe Erzan, Prof. Dr. (İTÜ)
Raşit Bilgin, Doç. Dr. (Boğaziçi Ü.)
İsmail K. Sağlam, Dr. (Hacettepe Ü.)
Nüzhet Dalfes, Prof. Dr (İTÜ)
Arpat Özgül, Yrd. Doç. Dr. (Zürih Üniversitesi, İsviçre)
Betül Kacar, Dr. (Georgia Teknoloji Enstitüsü, ABD)
Murat Tuğrul, M.Sc. (Doktora öğrencisi, IST-Austria, Avusturya)
