İstanbul yeni bir “lale sezonu”na hazırlanıyor. İçinde bulunduğumuz günlerde belli başlı meydan, cadde ve parklara dikilen milyonlarca lale soğanının mart ortalarından itibaren çiçeklenmesiyle baharı, -İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin tanımlamasıyla- bir festival ile karşılayacağız.
Gelgelelim kent halkının tümü bu “festivali” aynı sevinçle kutlamıyor. Metropolü şenlendiren laleler çoğu kez olumlu bir uygulama olarak nitelendirilirken, bu renkli örtünün kente faturası kaygılanmayanlar da yok değil. Lalelerin maliyeti konusunda yapılan tutarsız açıklamalar, bu endişenin çok da yersiz olmadığını gösteriyor.
Öte yandan İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), 2004’ten bugüne devam eden “Lale Evine Dönüyor” projesinin bir amacının da, lalelerin İstanbul çevresindeki köylerde yetiştirilmesi ve bu sayede yöre halkına da gelir sağlaması olduğunu söylüyor. Zaman gazetesinin 27 Aralık 2010 tarihli haberine göre bu yıl, 11 milyonu Büyükşehir Belediyesi ve 4 milyonu ilçe belediyeleri olmak üzere kente 15 milyon lale soğanı dikilecek. Aynı haberde Ağaç AŞ Genel Müdürü Eyüp Karahan’ın verdiği bilgiye göre soğanların yaklaşık altıda biri, kent çevresindeki köylerden sağlanacak. Karahan’a göre projenin hedefi bir süre sonra 15 milyon tüm soğanın da İstanbul’da üretilmesi.
HaberVs muhabirleri, son birkaç yılda lale soğanı üretimiyle hareket kazanan, Silivri Belediyesi sınırları içindeki Seymen köyünü ziyaret etti ve çiftçilerle görüştü.
Üretici sayısı beş katına çıktı
Seymen Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Necmettin Eren, dört yıldır devam eden, İBB’nin Alım Garantili Lale Soğanı Yetiştiriciliği projesinin köylerine fayda sağladığı görüşünde. “Bu aslında Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü bir sosyal sorumluluk projesi, hem yetiştiricilerimiz hem de köylülerimiz bu proje sayesinde ekmek yiyor” diyor. İBB’ye bağlı Ağaç ve Peyzaj A.Ş.’nin yetiştirilen lale soğanlarının alıcısı olduğunu belirten Eren, tohumların Ağaç A.Ş tarafından kendilerine ücretsiz verildiğini, yetiştirdikleri soğan başına ise 65 kuruş yetiştiricilik ücreti aldıklarını söylüyor. “Üretime belli bir limit konmadığı için kendi tohumlarımızı da üretip soğan haline geldiklerinde alım garantili olarak Ağaç A.Ş’ye teslim ediyoruz. Şirket için ne kadar fazla soğan olursa o kadar iyi.” Dört yıl önce sadece dört üreticiyle başladıklarını belirten Eren, bu yıl üretici sayısının 20’ye çıktığına ve bu işi çevre köylere de yaymak istediklerini söylüyor.
Aralık başından itibaren Silivri köylerinde şu ana kadar toplam 3 milyon adet lale soğanı tohumu ekildi. Ekme işlemi ay sonuna kadar devam edecek ve bu sayı 4 milyona yaklaşacak. Tohumların yüzde 70’i de Seymen köyünde ekiliyor. Kooperatif başkanına göre Seymen ve Silivri’nin diğer köylerinde yetiştirilen lale soğanlarının sayısı İstanbul’un ihtiyacının üçte birini karşılayacak durumda. Fakat İBB ve Ağaç ve Peyzaj A.Ş, 2014’te İstanbul’un ihtiyacının tamamının Silivri’den karşılanması için çalışıyor. Bu çalışmalar çerçevesinde de çiftçilere faizsiz kredi imkanı sağlamış. Seymen köyünde çiçekçilikle uğraşan Müzellef Yüksel, İBB’nin desteğiyle 7500 TL faizsiz kredi aldığını ve 250 metrekarelik bir alanda lale yetiştirdiğini belirtiyor.
“Hollanda’yı geçmemiz lazım”
Lale fideleri, soğanlarının güçlenmesi için çiçeklerinden ayıklanarak kasalandıktan sonra Ağaç A.Ş.’ye teslim ediliyor. Lale üretimi eğitimi için İBB’nin desteğiyle Hollanda’ya giden Necmettin Eren, “Biz bir dönüm toprağa ancak 80 bin tohum ekiyoruz. Hollanda’da bu sayı 100 bin tohumu geçiyor. Bizim Hollanda’yı bu konuda yakalamamız hatta geçmemiz lazım” diyor. Lalenin anavatanının Silivri olduğunu ve geçmişte Hollanda’ya da burdan gittiğini vurgulayan Eren, Hollanda’nın teknolojiyi verimli bir şekilde kullanarak hem renk hem de tür olarak lale üretiminde başı çeken bir ülke haline geldiğini söylüyor.
“Alım Garantili Lale Soğanı Yetiştiriciliği Sosyal Sorumluluk Projesi” kapsamında senede iki defa lale soğanı ekimi yapıldığını belirten Necmettin Eren, lale yetiştirciliği sadece üreticisine değil aynı zamanda toplaması, kesimi ve sulamasını yapan köylülere de ek bir gelir kaynağı haline geldiğini söylüyor. “ Bu sene 20 üretici ekim yapıyorsa, bundan yaklaşık 230 kişi ekmek yiyor. Özellikle kış mevsiminde köylünün para kazanabilmesi sağlanıyor” diyen Eren’e göre lale soğanı, diğer çiçeklerden daha çok kazandırıyor.
