Uluslararası kitap fuarları ülkelerin kültür ve sanatının tanıtıldığı, yazarların ve eserlerinin dünya pazarına çıkarıldığı önemli organizasyonlardır.
Bilindiği üzere Türkiye 1999 yılına kadar uluslararası fuarlarda Kültür Bakanlığı’nca temsil edilmekteydi. Kültür Bakanlığı bu fuarlarda ülkelerin sivil toplum kuruluşları tarafından temsil edilme geleneğine uyarak bu görevi 1999 – 2005 yılları arasında Türkiye Yayıncılar Birliği’ne devretmiştir.
Yazarlarımızın yurtdışı yayın haklarını elinde bulunduran telif ajanslarının Türk Edebiyatı’nın dışa açılımında çok önemli rollerinin olacağı bilinciyle, 2004 yılından itibaren telif ajanslarının desteklenmesi birliğimizce planlanmıştır. Bu bağlamda 2004 yılı Frankfurt Kitap Fuarı’nda, yurtdışına yönelik Türk yazarlarının haklarını satma yönünde çalışma yapan bir telif ajansına ajans bölümünde bir masa kirası, uçak bileti ve harcırahın yanı sıra, telif satışına yönelik hazırladığımız kataloglarla destek verilmiştir.
Aynı desteğimiz 2005 yılı Frankfurt Kitap Fuarı’nda da sürdürülmüştür. 2006 yılında Kültür Bakanlığı tarafından aynı ajanslara; 2007 yılında dört ajansa daha maddi destek devam etmiştir.
Ayrıca birliğimizce hazırlanıp bakanlığa sunulun TEDA projesinin hayata geçirilmesiyle telif satışlarına dolaylı destek sağlanmıştır. Ajanslara sağlanan desteğin sadece Frankfurt Kitap Fuarı’yla sınırlı kalmayıp, diğer uluslararası fuarlarda da devamının Türk Edebiyatı’nın daha geniş boyutlarda tanıtılması açısından yararlı olacağı konusunda Kültür Bakanlığı nezdinde çalışmalar yürütülmüş ve bu fuarlara devlet desteği ile ajanslarımızın katılımı sağlanmıştır.
Türkiye Yayıncılar Birliği fuar organizasyonları için Kültür Bakanlığı’nca tahsis edilen kısıtlı bütçelerden ajans kuruluşlarına da pay ayırmak suretiyle destek vermeyi ilke olarak kabul etmiştir.
Fuar çalışmalarını 1999’dan bu yana yürüten birliğimiz ve görevli arkadaşlarımız hiçbir maddi karşılık beklemeden Kültür Bakanlığı’nın sağladığı sınırlı olanaklar çerçevesinde çalışmışlardır. Türkiye’nin 2008 yılında konuk ülke konumunda olması bu arkadaşlarımızın çabaları ve emekleri sonucu gerçekleşmiştir.
Fuar bitiminde destek verdiğimiz tüm yayıncı ve ajanslardan telif satışları hakkında bilgi notu istememize tepki gösterilmesi anlaşılır bir davranış değildir. Bu bilgiyi istemek en doğal hakkımızdır. Çünkü alacağımız bilgi notları-eleştiri ve öneriler gelecek yıllardaki çalışmalarımıza ışık tutacaktır.
Frankfurt Kitap Fuarı 2008 Konuk Ülke Projesi kapsamında planlama yapılırken yayın sektörü ile ilgili tüm kuruluşların projenin içinde yer alması prensip olarak kabul edilmiştir.
Bu bağlamda telif ajansları arasından seçilecek bir temsilcinin Yayıncılık Komitesi içinde yer alması da planlanmıştır. Ancak telif ajansları ortak bir karara varıp aralarından temsilci seçemedikleri için, ajanslar ile ilişkilerin Kültür Bakanlığı tarafından yürütülmesinin doğru bir yaklaşım olacağı Ulusal Yürütme Komitesi tarafından uygun görülmüş, ajanslar ile iletişim ve ilişkiler proje boyunca bakanlığın sorumluluğunda ilerlemiştir.
Telif ajansları yayıncılarımızın üstünde, yurtdışına telif satışlarında tekel konumunda değillerdir. Çünkü ajanslar tüm yazarlarımızın yurt dışı yayın haklarını ellerinde bulundurmuyorlar. Bütün dünyada yayıncılar, yazarlarının kitaplarını basarken onlara yurtdışı telif satışı konusunda da hizmet vermektedir.
Ulusal Yürütme Komitesi, FKF 2008 Konuk Ülke Projesi’nin hazırlıklarını ve uygulanmasını tüm alt komitelerinin görüş ve önerileri doğrultusunda ele alarak ortak kararlarla yürütmüştür. Ulusal Yürütme Komitesi daha çok yayıncının uluslararası alana açılmasını, Türk Edebiyatı’nın zenginliğinin tanıtılmasını, yayıncıların yazar haklarının satışında deneyim kazanmasını ilke olarak benimsemiş ve bu doğrultuda hareket etmiştir.
Fuara katılan yayın evleri telif satışı konusunda olumlu gelişmeler sağladıklarını ifade etmişlerdir. Bu ileriki yıllar için önemli bir gelişmedir.
Sonuç olarak; gerek ajanslarımızın, gerek yayın evlerimizin ulaşmak istediği ortak hedef Türk Edebiyatı’nın, kültür ve sanatının dünyaya en iyi şekilde tanıtılmasıdır.
Bu gerçekler ışığında, çeşitli medya kuruluşlarında yer alan, yayıncılarımız, Ulusal Yürütme Kurulu ve projeye emek veren meslektaşlarımız hakkında hakaret içeren ve gerçeği yansıtmayan sözleri kınıyoruz.
