Paket servis ve kurye sektörünün geleceği olarak görülen otonom teslimat robotları Türkiye’de de kullanılmaya başladı.
Otonom teslimat robotları ya da robot kuryeler, genellikle market, yemek gibi alışverişlerin daha verimli ve temassız şekilde teslim edilmesi amacıyla kullanılıyor. Türkiye’de kurulan şirketlerin geçtiğimiz yıl yaptığı sürücüsüz teslimat robotu test sürüşleri başarılı oldu. Bisiklet kiralama ve paylaşım şirketi Bizero, Coffy adlı kahve firmasıyla yaptığı iş birliğiyle PİKA (Paylaşımlı İnsansız Kargo Aracı) adlı yarı otonom teslimat robotuyla geçtiğimiz günlerde Erenköy ve Caddebostan’da hizmet vermeye başladı.
Delivers AI firması ise Haziran ortasında Hepsiburada ile beraber İstanbul Teknik Üniversitesi Ayazağa yerleşkesinde ve Caribou Coffee ile Bağdat Caddesi’nde teslimat denemelerine başlıyor. Yine yakın zamanda “paket mutfak” anlayışıyla İstanbul Maslak’ta gerçek teslimatlara başlamayı planlıyor. Firma İspanya’ da Glovo, Dubai’de ise birden fazla online yemek siparişi platformuyla anlaştıklarını HaberVesaire ile paylaşıyor.
Ağustos 2020’de kurulan ve 3,5 ayda ilk prototip robot kuryeyi üreten Delivers AI Kurucu ve CEO’su Ali Kutay Yaralı, Ocak ve Nisan arasında bu robot ile İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Ayazağa yerleşkesi ve Kolektif House Maslak çevresinde 1150 adet otonom sürüş gerçekleştirdiklerini söylüyor:
“Prototip robotumuzu test ettikten sonra üç aylık dönemde hem yazılım tarafında hem donanım tarafındaki eksiklerimizi görüp, müşterilerden aldığımız geri dönüşlerle de robotumuzu geliştirip üç tane yeni ticari robot ürettik.
Yaralı, dağıtım sektöründeki sektörlerin sorunların çoğunun son mil teslimatında, yani bir ürünün alıcıya ulaştığı son aşamada yaşandığını ve sürücüsüz teslimat robotlarının bu sorunu gidermek ve taşıma maliyetlerini düşürmek için iyi bir alternatif olduğunu dile getiriyor.
Robot kurye nasıl çalışıyor?
Teslimat robotları sipariş geldiğinde navigasyon sistemi ile siparişin verildiği restoran veya markete yönlendiriliyor. Ürünler restoran veya market çalışanı tarafından robotların içerisine konuluyor. Müşteriye doğru yola çıkan ürünler yine navigasyon sistemi ile kullanıcıların bulunduğu konuma gidiyor. Robotlarda bulunan kameralar ile güvenlik sağlanıyor. Robotlar sensörler ile insanları ve cisimleri algılayarak bir yere çarpmadan ilerleyebiliyor. Ayrıca teleoperasyonda bulunan kişiler robotların takıldığı noktalarda robota müdahale edebiliyor. Robotlar genel olarak 1-2 kilometre gibi küçük çaptaki alanlarda hizmet veriyor ve güvenlik sebebi ile yüksek hızda ilerlemiyor. Örneğin, Bizero’ya ait PİKA adlı teslimat robotu en fazla 10 km/saat hızında çalışıyor. 90 litre taşıma hacmi ve 30 kilogramlık taşıma kapasitesi olan bu robot 100 kilometreye kadar da menzile sahip.
“Kuryeleri robotlarla değiştirmeyeceğiz”
İlk olarak üniversite kampüsleri, iş merkezleri ve teknoparklar gibi kontrollü alanlarda robot kurye kullanımını başlatıp bilinirliğini arttıracaklarını söyleyen Yaralı bir sonraki adımın, İstanbul’da kaldırımların daha düzgün olduğu alanlarda hizmet verebilmek olduğunu belirtiyor. Yaralı, “Amacımız alt yapının izin verdiği alanlarda son mil teslimatını robotlarla gerçekleştirebilmek. Yoksa biz kuryeleri yarın robotlarla değiştirmeyeceğiz” diyor.
Farklı şirketler, farklı modeller
Otonom teslimat robotları, üretildiği firmaya göre farklı ticari modellerle işletiliyor. Delivers AI, ürettiği robotları kendi teleoperasyon ofisinden yönetiyor ve anlaşma yaptığı firmalardan teslimat başına ücret alıyor. Bizero ise ürettiği robotları kendi işletmiyor, “üçüncü taraflara” satışa sunuyor. Robot kurye ile teslimat yapan firmalar, her gönderim için, robotu işleten firmalara ödeme yapıyor.
Alıcının aşağıya inmesi bekleniyor
Robot kuryeler asansör ve merdiven gibi araç ve yapıları kullanamıyor. Bunun bir dezavantaj olup olmayacağı ile ilgili konuşan Yarar, “Pandemi döneminde Avrupa’da da ülkemizde de kuryelerin sitelere, üniversite kampüslerine girişi zaten yasak. Dolayısıyla son tüketici zaten hep aşağıya iniyor, kampüs girişine geliyor, bu şekilde teslim alıyor. Avrupa’da bu kurallar çok daha katı; apartman girişinde gönderiyi teslim alacak görevli dahi olsa alıcının kendisinin aşağı inmesi gerekiyor. Kuryelerin hem güvenlik problemlerinden hem de hijyen probleminden dolayı şu an böyle bir durum mevcut” diyor. Yaralı’ya göre tüketici robotik teslimatı kendisi seçtiği için, bir başkasına teslim yapılmayacağını da kabul etmiş oluyor. Bu dönemde tamamen dış mekan robotuna odaklı olduklarını belirten Yaralı, ilerleyen günlerde iç mekan ve drone gibi seçenekleri de sunmak istediklerini belirtiyor.
“Kanun yapıcıların düzenleme yapmasını bekliyoruz”
Otonom teslimat robotları konusunda yasal düzenlemelere ABD’den örnek veren Yaralı, robot kuryelerin yaya, scooter, bisiklet gibi sınıflandırıldığını belirtiyor. Robotlarının anayola çıkmadığını, kaldırımlarda yaya hızında çalıştığını söyleyen Yaralı “yola çıktığı tek yer trafik ışığının olduğu nokta yani karşıdan karşıya geçerken” diyor ve bu durumda da hem robotun otonom özelliklerinin hem de teleoperasyon ofisindekilerin robotu yönetmesiyle müdahale edildiğini belirtiyor.
ABD’deki ve Avrupa’nın bazı ülkelerinde onaylanan yasayı Türkiye’deki karar mercilerine ve komisyonlara ilettiklerini belirten Yaralı, “Test denemeleri de olacağı için kamusal alanlarda, mevcut yerel yönetimlerle de konuşmalarımız sürüyor. Burada da zaman limiti, kontrol limiti gibi bazı sınırlamalar olacak. Kadıköy Belediyesi ile anlaşmış bulunmaktayız. Bağdat Caddesi’nde robotlarımızı koyup teslimat yapabiliyoruz şu an. Karar vericilerin, kanun yapıcıların hızlı bir şekilde harakete geçmesini bekliyoruz.”
