İstanbul

Şeridi paylaş?

Yazan: Mine Bertan Yılmaz
Ertan Önsel

Bisiklet yolları çok kısıtlı olan İstanbul'da İBB'nın uygulamaya soktuğu “şeridi paylaş” levhaları bisiklet sürcülerinin güvenliğini ne kadar sağlayabilir? Bisikletçiler ve uzmanlarla görüştük.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) geçtiğimiz yaz sonunda İstanbul’da bazı güzergâhlara, bisikletlilere “yer açmak” için “Şeridi paylaş” levhaları yerleştirdi. Aynı şekilde değişken mesaj panolarında (DMS) ilk kez “Bisiklet karayolunda en sağ şeridi kullanır” uyarıları yayınlanmaya başlandı.

Peki İstanbul gibi trafiğin sorunlu olduğu, mevcut karayollarının motorlu araçlara yetmediği bir kentte bu levha ve uyarılar bisiklet sürücülerini “korumak” için yeterli mi? Bisikletliler ve motorlu araçlar aynı şeridi güvenli bir şekilde paylaşabilirler mi?

HaberVs uzmanlar ve bisikletçilerle görüştü.

“Olumlu geri dönüşler alıyoruz”

Bisikletliler Derneği İletişim Sorumlusu Yeşim Dardeniz, yeni levhalarının İBB ile ortak çalışmaları sonucunda bisiklet kullanımı konusunda, toplumu ve araç sürücülerini bilinçlendirme amacıyla yerleştirildiğini söylüyor. Bisikletlilerin de yasal olarak karayollarını kullanma hakkı olduğunu ve bu levhaların yasaya uygun olarak asıldığını belirten Dardeniz, “Dernek üyelerimizden levhalarla ilgili olumlu dönüşler alıyoruz. Bu uygulamalar sayesinde insanların bisikletlilere yaklaşımının değişeceğine inanıyoruz” dedi.

Türkiye'nin en tecrübeli bisikletçilerinden Gürsel Akay da, yeni levhaların şehir içindeki sürüş güvenliğini eskisine nazaran artıracağını ve olumlu getirileri olacağını düşünüyor.

Boğaziçi Üniversitesi Bisiklet Topluluğu Başkanı Erhan Bingöl, bisiklet sürücülerine yönelik uygulamalar sayesinde son iki yılda İstanbul’daki bisikletli sayısında gözle görülür bir artış sağlandığını ve bu tarz uygulamaların artırılarak devam etmesi gerektiği görüşünde. Bingöl ayrıca, bisiklet yoluna kişisel olarak karşı olduğunu söylüyor: “Avrupa’da da insanlar şeridi paylaşıyorlar. Biz kendimizi ötekileştirmiyoruz. Karayollarını kullanmak bizim de hakkımız.”

Her yerde bisiklet yolu olmalı mı?

Bisikletli Ulaşım Platformu üyesi Zeynep Araboğlu, benzer soruları, sürdürülebilir ulaşım için Türkiye-Avrupa Birliği ortaklığıyla 8-9 Ekim’de gerçekleştirilen GAIT (Green, Accessible, Intelligent Transport) zirvesinde, program katılımcılarına yöneltti:

“Her yerde mutlaka bisiklet yolu olmalı mı? Yoksa paylaşımlı yol uygulaması İstanbul gibi tarihi ve dar yolları olan eski şehirlerde yeterli olur mu?”

“Önemli olan şerit değil, güvenli bir şebeke”

Fotoğraf: Volkan Yılmaz

Fotoğraf: Volkan Yılmaz

İstanbul gibi eski şehirlerin her yerine bisiklet yolu yapmanın zor olabileceğini söyleyen Danimarka Bisiklet Yolu Federasyonu Başkanı Rob Jeuring’e göre “Ayrı bir şerit olması şart değil, ama başlangıçtan bitişe kadar sürüş güvenliği olan yollar olması önemli.” Jeuring, en önemli unsurun entegre, yani uyumlu ve birbirine geçiş olan bir şebeke yaratmak olduğu görüşünde.

AB Türkiye Delegasyonu’nda Ulaştırma Politikası ve Altyapı Yatırımları Yöneticisi Dr. Göktuğ Kara ise paylaşımlı yolun bir başlangıç olduğu ve örnek oluşturacağını söylüyor: “Bisikletlilere ayrılmış yollar olması benim de temennimdir. Fakat paylaşımlı yol metodu İstanbul’un yerel yönetimi ve yaşam biçimiyle yavaş yavaş gelişecek ve şehrin geneline nüfuz edecektir.”

“Araç trafiğinin hızına bağlı”

Avusturya Teknoloji Enstitüsü araştırmacılarından Alexandra Millonig ise, kendi kuruluşları tarafından Avusturya’da bisiklet yollarıyla ilgili çalışmalar yaptıklarını belirterek, durumun biraz da araç trafiğinin hızına bağlı olarak değişkenlik gösterdiğine dikkat çekiyor. Millonig, araç trafiğinin hızı düşükse şerit paylaşmanın mümkün olduğunu, fakat yüksekse sürüş güvenliğini tehdit ettiğini ve bu durumda bisikletlilere ayrı bir yol yapılması gerektiğini, genel olarak şeridi paylaşmanın daha olumlu olduğunu, bu şekilde otomobil sürücülerinin de olumlu yönde bilinçleneceğini söylüyor.

“Bisikletçilerin güvenliği için değil, trafiği rahatlatmak için yapılıyor”

İstanbul'daki uygulamaların amacının “sürüş güvenliği” olmadığını düşünen bisikletçiler de var. Örneğin beş yıllık aktif bisikletçi, üniversite öğrencisi Mertcan Aslan.

Aslan bu uygulamaların bisiklet sürücülerinin sürüş güvenliği için değil, İstanbul’daki bisikletli sayısının arttırılarak trafiği rahatlamak amacıyla yapıldığını düşünüyor. Bu bağlamda 30 Eylül’de İBB tarafından duyurusu yapılan ve faaliyete geçirilen bisiklet taşıma aparatlı belediye otobüslerinin de ulaşımda yerini aldığını hatırlatan Aslan, ayrıca İstanbul’un engebeli arazi yapısı sebebiyle bisiklet kullanma potansiyeli düşük bir şehir olduğunu, daha düz bir arazi yapısına sahip Avrupa şehirlerinde insanları bisiklet kullanmaya yönlendirmenin daha kolay olduğu görüşünde.

“Şerit paylaşımı, bisiklet yollarını birbirine bağlamak için kullanılmalı”

İstanbul Kandilli Sahili mevkiinde bisiklet sürerken yolumuzun kesiştiği, 12 yıllık bisiklet sürücüsü Cemil Ayan, Avrupa’da bisikletle sık sık seyahat ettiğini, Avusturya’daki paylaşım şeritlerinin bisiklet yolu olan yollar arasında bağlantı kurmak amacıyla, kısa mesafelerde geçişi sağlayacak şekilde düzenlendiğini söylüyor. Bu noktalarda araç trafik hızının oldukça düşük olduğunu ve bisiklet sürücülerinin güvenli sürüş gerçekleştirmelerinin trafik ışıklarıyla koruma altına alındığını sözlerine ekleyen Ayan, “Bakırköy sahil yoluna inen bisiklet yoluna araçlar park ediyor, bir gidiyorsunuz size ayrılan yolda taksiciler duruyor. Toplumda bu bilinç yok, önce çeşitli etkinliklerle toplumdaki bilinç arttırılmalı” diyerek, İstanbul’daki uygulamanın Avrupa kentlerindekilerle alakası olmadığını belirtiyor.

Edirne Bisiklet Derneği üyesi Gürkan Uzunköprü de Cemil Ayan gibi sık sık Avrupa’ya bisikletle seyahat eden sürücülerden. “Avrupa’da da paylaşımlı yol uygulamaları var fakat insan faktörü çok önemli. Avrupa’daki saygıyı maalesef Türkiye’de göremiyoruz. Ülkemizde, yayaları, bisiklet sürücülerini hatta yeri geldiğinde motosikletli sürücüleri bile taciz eden araç sürücüleri var. Olan, kurallara uymaya çalışan ve bisiklet sürüşüne uygun olmayan yolda gitmek zorunda kalan bisikletlilere olur” görüşünde. (MBY/GT)

Yorum yazın