Ekonomi Gündem Koronavirüs günlüğü

‘Koronavirüs fırsatçıları, fiyatın haksız olmadığını ispatlamak zorunda’

Yazan: İrem Salman
İnternet satışlarında Koronavirüs fırsatçılığının güncel örneği, 11' Mart'ta piyasadaki 3,05 TL'lik Nuh'un Ankara Makarnası'nın 15 TL'ye satılması.

e-ticaret uzmanı Levent Yurtsever’e göre Koronavirüs salgınını kullanarak haksız fiyat arttırımına giden satıcılar, ürünün normal fiyatının bu olduğunu ispatlamakla yükümlü. Aksi taktirde ceza almaları gerekiyor.

Geçtiğimiz günlerde Türkiye’de ilk Koronavirüs vakasının duyurulmasının ardından, makarna, un, nohut gibi stoklanabilecek ürünlere talepler arttı; talep arttıkça satıcılar da fiyatları yükseltti. İnternet üzerinden satış yapan kimi sitelerde bu ürünlerin fiyatlarının, piyasa fiyatlarının birkaç katına kadar yükseldiği gözlendi.

Gazeteci Mehmet Şafak Sarı Koronavirüs vakasının duyurulduğu 11 Mart’ta Twitter hesabında yaptığı paylaşımda 2,5 TL’ye satılan Nuh’un Ankara Makarnası‘nın, eski fiyatının 45 TL gibi gösterilip, yüzde 66 “indirimle” 15 TL’ye düşürüldüğü için Trendyol.com’u eleştiriyordu.

Makarna firması Sarı’ya gönderdiği bilgilendirmede vatandaşların, “bu gibi internet sitelerinde yer alan fiyatlara itibar etmemeleri ve alışverişlerini bu satıcılar üzerinden gerçekleştirmemeleri yönünde uyarıyor ve konuyla ilgili yasal işlem başlatacağını” duyuruyordu.

Trendyol.com ise aynı gün yayınladığı açıklamada “ürün fiyatlarını Trendyol.com’un belirlemediğini, haksız fiyat oluşumlarının kendilerinden bağımsız geliştiğini ancak ancak bunu engellecek tedbirleri aldıklarını” söylüyordu.

Peki Trendyol.com benzeri online satış platformlarında fiyatlar nasıl belirleniyor ve haksız fiyat oluşumunu engellecek tedbirler nasıl alınabilir?

“Fiyatlara alt ve üst sınır koyulmalı”

E-Ticaret Uzmanı Levent Yurtseven

E-Ticaret Uzmanı Levent Yurtseven

E-ticaret ve Dijital Medya Pazarlama Uzmanı Levent Yurtseven, fiyatların satışa aracılık eden platform tarafından, satıcı firma tarafından belirlendiğini söylüyor. Ancak Yurtseven’e göre internet satış sitelerinin, alt ve üst sınır fiyatlar hakkında bir skala belirleyerek, satıcıları uyarılması gerekir. “Örneğin Trendyol‘un politikasına göre, satıcılar firmaya mağaza başvurusunda bulunuyor, vergi levhası alarak mağaza açılıyor ve Trendyol gibi siteler üzerinden satış yapıyor. Satış siteleri, satıcılardan belli komisyonlar alıyor. Fiyat belirme konusu ise tamamen satıcılara ait. Yurtseven’e göre, Trendyol gibi firmalar bu politikayla beraber cezai anlamda etkilenmemiş oluyor. Ancak bu noktada sorumluluğunun farkında olmayan satıcılar, cezai işlemler uygulanacağını öngöremediğinden, belirledikleri fiyata da dikkat etmiyor.”

İnternet satış sitelerinin de kendi içlerinde belli kuralları var. Yurtseven, bu kurallara uymayan satıcılara, aracı site tarafından yaptırım uygulanması gerektiğini söylüyor.

“Satıcı, fiyatın haksız olmadığını ispatlamak zorunda”

Levent Yurtseven, haksız fiyat belirlediği iddia edilen satıcının 14 gün içerisinde fiyatının haksız olduğunu ispatlamakla yükümlü olduğunu belirliyor.” Örneğin, Ankara markalı makarnanın önceden de 15 TL üzerinden satıldığını beyan edebilirse, bu noktada cezai işlem uygulanmaz. Ancak makarna firmasının yaptığı açıklamaya göre, fiyatlara itibar edilmemesi gerekiyor.”

Nuh’un Ankara Makarnası, Trendyol’da 15 TL’ye satılan burgu makarnanın çeşitli marketlerde 3.05 TL’ye satıldığına dair fişler yayınladı.

Nuh’un Ankara Makarnası 11 Mart’ta yayınladığı kasa fişlerinde, 15 TL’ye satıldığı tespit edilen söz konusu ürünün farklı market zincirlerinde fiyatının 3,05 TL olduğunu göstermişti.

Yurtseven’e göre bu tür durumlarda satıcı firmalara cezai işlemler uygulanması gerekir. Sorumluluk satış sitelerine değil, satıcı firmalara aittir. Bu nedenle satıcıların yasal sorumluluklarını bilmesi gerekir.

Yurtseven, sadece Trendyol değil, ikinci el alım-satım yapılan sitelerin de denetlenmesi gerektiğinin altını çiziyor. Halkın salgınlar ve virüslerden kaynaklı olarak her yerden alışveriş yapmak isteyebileceğini göz önünde bulundurarak, hangi koşullarda barındırıldığını ve üretildiği bilinmeyen ikinci el maske, eldiven ve türevi medikal malzemelerin asla Letgo gibi sitelerden alınmaması gerektiğini belirtiyor.

“Şikâyet edilmeli”

Yurtseven’e göre tüketiciler bu tür dönemlerde iki kat daha dikkatli olmalı; sosyal medya veya internette bu tür reklamlar gördüklerinde kesinlikle alışveriş yapmamalı. Haksız fiyatla satış yapan satıcılar tek bir firma üzerinden değil, birçok firma üzerinden satışlarını yapmaya devam edebilir. Gerçek sertifika ve marka belgelerine sahip olmayan, faturasız ürünler kesinlikle tedarik edilmemeli. Tüketicilerin, Ticaret Bakanlığı, İTO gibi yerleri arayarak firmaları araştırmaları ve özellikle gıda ürünlerinde Sağlık Bakanlığı kontrolündeki ürünlerin tercih edilmesi gerekiyor.

Yurtseven, tüketicilere haksız fiyat uygulandığını düşündüren ürünler fark ettiklerinde, bakanlığa bildirilmesi gerektiğinin bir insanlık görevi olduğunun altını çiziyor.

Yorum yazın